Ρώμη: Όλες Οι Ταινίες

Ρώμη | Roman Holiday

Ρώμη | La Dolce Vita

Ρώμη | Gladiator

Ρώμη | Caro Diario

Ρώμη | Angels And Demons

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ:
Μονομάχος

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:
Ridley Scott

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:
Russell Crowe, Joaquin Phoenix, Connie Nielsen, Oliver Reed, Richard Harris

Πολύ λογικά θα αναρωτιέστε τι δουλειά έχει εδώ ο "Μονομάχος" του Ridley Scott. Ένα επικό blockbuster που μπορεί να θριάμβευσε στα Oscars (μεταξύ άλλων καλύτερης ταινίας και πρώτου ανδρικού για τον Crowe), αλλά αποτελεί τρανό παράδειγμα χολιγουντιανής διαστρέβλωσης της Ιστορίας. Κυρίως όμως μια η παραγωγή που πάτησε ποτέ το πόδι της στη Ρώμη. Τα γυρίσματα έλαβαν χώρα σε Μαρόκο, Μάλτα, Μ. Βρετανία, Καλιφόρνια ενώ τη μόνη φορά που πλησίασαν απλώς την Αιώνια Πόλη και πάτησαν την ιταλική χερσόνησο ήταν στη Σιένα, που απέχει από την πρωτεύουσα περισσότερα από 180 km. Σύμφωνα με τα παραπάνω τουλάχιστον, η παρουσία του "Μονομάχου" σε ένα ταξιδιωτικό αφιέρωμα για τη Ρώμη μοιάζει πέρα για πέρα άτοπη.

Ένας μύθος ωστόσο, όπως κι ένα ψέμα, κρύβει μέσα του μία πολύτιμη δόση αλήθειας. Κάθε πόλη, κάθε λαός και κάθε εποχή, δημιουργεί, διατηρεί και εμπλουτίζει τους δικούς της μύθους, οι οποίοι καταλήγουν να τη χαρακτηρίζουν το ίδιο βαρυσήμαντα όσο και οι αλήθειες της. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δε θα μπορούσε φυσικά να αποτελεί εξαίρεση, γεγονός που το Hollywood, ως η μεγαλύτερη αυτοκρατορία θεάματος του καιρού μας, το κατάλαβε ευθύς εξαρχής. Από την εποχή των κλασσικών «Ben-Hur», «Quo Vadis», «Cleopatra» και «Spartacus» ξεχυνόταν το μεγαλείο της Αρχαίας Ρώμης στη μεγάλη οθόνη και συχνά ξεστράτιζε ολότελα από τα χνάρια της καταγεγραμμένης Ιστορίας, δίνοντας παράλληλα τροφή σε ένα διπλό μύθο: εκείνον της Αιώνιας Πόλης κι εκείνον της κινηματογραφικής βιομηχανίας.

Ανάλογα μυθικό είναι και το Κολοσσαίο, το διαχρονικό και κορυφαίο ίσως σύμβολο της άλλοτε κραταιάς Ρώμης, που ακόμα δεσπόζει επιβλητικό στο ιστορικό κέντρο της ιταλικής πρωτεύουσας. Εκεί, μέσα στην αρένα του ρίχνονταν δούλοι, χριστιανοί, αντιφρονούντες, μονομάχοι, για να παλέψουν και στη συντριπτική τους πλειοψηφία να χάσουν τη ζωή τους υπό το βλέμμα και τις ιαχές περίπου 45 χιλιάδων εκστασιασμένων Ρωμαίων πολιτών.

Εκεί μέσα λοιπόν, σύμφωνα με το φιλμ του Ridley Scott, ο έκπτωτος στρατηγός και νυν δούλος Μάξιμος (Russell Crowe) θα ριχτεί ως μονομάχος στην αμμώδη αρένα του Κολοσσαίου για να διεκδικήσει την ελευθερία του, να εκδικηθεί για τη δολοφονία της οικογένειάς του και να σώσει την αυτοκρατορία από τον παράφρονα αυτοκράτορα Κόμμοδο (Joaquin Phoenix). Ο οποίος Κόμμοδος πήρε το χρίσμα σκοτώνοντας τον πατέρα του, Μάρκο Αυρήλιο (Richard Harris), όταν εκείνος του ανακοίνωσε πως ορίζει διάδοχό του τον δοξασμένο στα πεδία των μαχών, Μάξιμο.

Η ιστορία του «Gladiator» επιστρατεύει όλα εκείνα τα μεσσιανικά χαρακτηριστικά του ήρωα που καλείται να επικρατήσει έναντι του απόλυτου κακού. Η αποστολή του Μάξιμου δεν αποτελεί απλώς μία προσωπική υπόθεση εκδίκησης και αποκατάστασης του ονόματός του, απέναντι στον Κόμμοδο και τους Πραιτοριανούς του που σφάγιασαν τη γυναίκα και το παιδί του και τον έκαναν από αξιοσέβαστο στρατηγό, δούλο. Ο ήρωας καλείται να υπερασπιστεί την τιμή και την υπόληψη της Ρώμης, την οποία αντικρίζει για πρώτη φορά στη ζωή του ως μονομάχος, παρότι έχει ματώσει στο όνομα εκείνης και του άξιου προηγούμενου αυτοκράτορά της. Η σύγκρουση που προαναγγέλλεται αποτελεί τον ορισμό του επικού. Τόσο επικό μάλιστα, όσο μόνο η αρένα του Κολοσσαίου μπορεί να αντέξει.

Μέσα από το "Μονομάχο", ο θεατής έρχεται σε επαφή με τον (ως επί το πλείστον ψηφιακά) αναγεννημένο μύθο αυτού του επιβλητικότατου μνημείου, τροφοδοτώντας τον με εικόνες καταιγιστικής δράσης, εκκινώντας προηγουμένως από μία σειρά ιστορικών συγχωνεύσεων και ανακριβειών. Το Hollywood όμως ποτέ δεν ισχυρίστηκε πως διδάσκει Ιστορία. Μύθους κατασκεύαζε και συχνά με τεράστια επιτυχία. Στην περίπτωση του «Gladiator», το δέος που καταλαμβάνει κάποιον επισκέπτη της Ρώμης στη θέα του Κολοσσαίου, καθώς και οι εικόνες που μπορεί να συνθέσει απ' όσα - αληθινά ή μη - έχει ακούσει ή διαβάσει γι αυτό, έρχονται να δέσουν με την αιματηρή μυθοπλασία που στήνεται γύρω από το φανταστικό πρόσωπο του Μάξιμου.

Η σημασία της παρουσίας της συγκεκριμένης ταινίας στο αφιέρωμα αυτό έχει να κάνει κυρίως με μία ενδιαφέρουσα αντιστοιχία. Ο επηρμένος και επεκτατικός τρόπος με τον οποίο το Hollywood κατηγορείται πως προσέγγιζε πάντοτε την ιστορική πραγματικότητα είναι ευθέως ανάλογος με εκείνον χαρακτήριζε την ηγεμονική πολιτική της αυτοκρατορικής Ρώμης απέναντι στους εχθρούς της - εσωτερικούς και εξωτερικούς. Πέρα ως πέρα ειρωνικά λοιπόν, το απολύτως ψυχαγωγικό φιλμ του Ridley Scott μαρτυρά μέσα από τις ανακρίβειες και τις υπερβολές του μία θεμελιώδη αλήθεια τόσο για το Hollywood όσο και για την ίδια την αρχαία Ρώμη της παγκόσμιας κυριαρχίας. Υπό αυτό το πρίσμα, η αρένα του Κολοσσαίου του τότε είναι οι οθόνες - μικρές και μεγάλες - του σήμερα.

Trivia: Όταν στα πρώιμα ακόμη στάδια της παραγωγής ο Ridley Scott επισκέφτηκε το Κολοσσαίο, το χαρακτήρισε "πολύ μικρό". Όπως ήταν φυσικό, κατασκεύασαν μία μεγεθυμένη εκδοχή του, εμπνευσμένη από τον τρόπο που είδαν τη Ρώμη οι Βρετανοί και Γάλλοι ρομαντικοί ζωγράφοι, καθώς και ο ναζιστής αρχιτέκτονας Albert Speer.

Χαρακτηριστική σκηνή: Οι μονομάχοι, προεξάρχοντος του Μάξιμου, πατούν σαστισμένοι, για πρώτη φορά στη ζωή τους, την αρένα του αχανούς και κατάμεστου Κολοσσαίου.