Ψάχνοντας το (πραγματικό) μπαλκόνι της Θείας Από Το Σικάγο

Αυτό το μπαλκόνι το ξέρουν όλοι! Πάει καιρός που έβαλα στόχο να το βρω, με αφορμή και διάφορες ανακρίβειες που έχουν γραφτεί κατά καιρούς. Θα πούμε λοιπόν με ντοκουμέντα την ιστορία για το σπίτι του στρατηγού Χαρίλαου Μπάρδα στη «Θεία Από Το Σικάγο» και το "ιστορικό" μπαλκόνι απ' όπου έπεφταν τα κανάτια. Πρώτα όμως πρέπει να επιστρέψουμε στο 1957.

Στη «Θεία από το Σικάγο» βλέπουμε το σπίτι του στρατηγού από 3 διαφορετικές οπτικές γωνίες: #1 Με κοντινό στο μπαλκόνι (όταν οι ήρωες "στοχεύουν"), #2 Από το μπαλκόνι προς το δρόμο (όταν πέφτει το κανάτι) και #3 Από το επίπεδο του δρόμου (όταν γίνεται η γνωριμία).

Το κομμάτι #3 αυτού του παζλ είναι το πιο εύκολο. Σε πλάνα της ταινίας από το επίπεδο του δρόμου φαίνεται ξεκάθαρα η σήμανση "Ξανθίππου" και ο αριθμός "11". Είμαστε λοιπόν στο Κολωνάκι, στο σημείο που η Ξανθίππου στρίβει ελαφρά πριν συναντήσει τη Λουκιανού και αλλάξει όνομα σε Ξενοκράτους.

Στο ίδιο σημείο σήμερα υπάρχει μια πολυκατοικία που προφανώς δεν είναι το κτήριο που υπήρχε όταν γυρίστηκε η ταινία το 1957. Όπως και απέναντι ακριβώς το νεοκλασικό δεν υπάρχει πια και στη θέση του βλέπουμε την πίσω όψη της πολυκατοικίας με είσοδο από το νούμερο 25 της οδού Σπευσίπου.

Το κομμάτι #2 του παζλ είναι επίσης εύκολο να βρεθεί έχοντας πλέον εντοπίσει τη διεύθυνση. Οι λήψεις που έγιναν "από πάνω προς τα κάτω" τραβήχτηκαν από το μπαλκόνι του κτηρίου της οδού Ξανθίππου 11. Έτσι, βλέπουμε για παράδειγμα το σημείο που βρίσκονται τα σκαλάκια Από την Ξενοκράτους προς την Σπευσίπου και την γωνία της Ξανθίππου με την Γλυκώνος.

Ο θρύλος λέει πως στις σκηνές αυτές (που γυρίστηκαν από το μπαλκόνι και βλέπουμε τα κανάτια να πέφτουν και να σπάνε στο δρόμο), ανέλαβε ο ίδιος ο Αλέκος Σακελλάριος να κάνει τις... "ρίψεις". Μάλιστα, ο Ιάσων Τριανταφυλλίδης στο βιβλίο του "Ταινίες για Φίλημα" γράφει πως από ένα λάθος υπολογισμό ένα από τα κανάτια που πέταξε ο Σακελλάριος παραλίγο να πέσει στο κεφάλι του Δημήτρη Παπαμιχαήλ.

Εκτός από τις σκηνές "ρίψης" κανατιών αρκετές ακόμα σκηνές για «Θεία από το Σικάγο» γυρίστηκαν σ' αυτή τη γωνιά του Κολωνακίου. Το συνεργείο ήταν ήδη εκεί και ήταν απολύτως λογικό να γυρίσει όσες περισσότερες εξωτερικές σκηνές μπορούσε. Προσπαθώντας φυσικά να μην προδίδει με εμφανή τρόπο ότι πρόκειται για το ίδιο σημείο. Για παράδειγμα έχουμε την άφιξη του αυτοκινήτου που ανηφορίζει την οδό Γλυκώνος προς στο σπίτι της οικογένειας, και στρίβει δεξιά στην Ξανθίππου.

Επίσης στην τελευταία σκηνή της ταινίας το κανάτι πέφτει στα πόδια του Παντελή Ζερβού που βαδίζει στην Ξενοκράτους (προς Πλουτάρχου) και στο βάθος πίσω του φαίνεται ακριβώς αυτή η χαρακτηριστική στροφή της Ξανθίππου προς την Ξενοκράτους.

Σε καμία όμως από αυτές τις σκηνές της ταινίας που γυρίστηκαν σε αυτή τη γωνιά του Κολωνακίου δεν βλέπουμε το ίδιο το κτίσμα. Εξαίρεση μόνο κάποια φευγαλέα πλάνα της εισόδου και του τοίχου που διακρίνεται για λίγο στα πλάνα από τη βεράντα.

Αραγε πως ήταν αυτό το σπίτι; Καιρό τώρα δεν είχα καταφέρει να βρω φωτογραφία του. Μέχρι που βρήκα τη μοναδική φωτογραφία του κτηρίου στο πιο απίθανο μέρος. Στη βιβλιοθήκη του Πολυτεχνείου Ζυρίχης (ETH Zurich)! Στο φωτογραφικό αρχείο του Walter Mittelholzer υπάρχει μια αερόφωτογραφία του Λυκαβηττού που τραβήχτηκε στις 28.6.1934. Κι εκεί, στην άκρη της φωτογραφίας βλέπουμε το σπίτι του στρατηγού! Κι όπως φαίνεται ότι το κτήριο είχε δύο ορόφους, με μπαλκόνι πάνω από την είσοδο στην οδό Ξανθίππου (την οποία βλέπουμε στην ταινία) και ταράτσα χωρίς κεραμοσκεπή.

Όμως, η αεροφωτογραφία του Mittelholzer δεν μας βοηθά να απαντήσουμε στο κομμάτι #1 του παζλ. Που ήταν αυτή η βεράντα που γυρίστηκαν τα κοντινά πλάνα με την Βασιλειάδου, τον Μακρή και τα κορίτσια να πετάνε τα κανάτια; Ήταν στο κτήριο της Ξανθίππου 11 ή κάπου αλλού; Για να είμαστε ειλικρινής από την πρώτη στιγμή τα κοντινά πλάνα στη βεράντα "φωνάζουν" ότι έχουν γυριστεί σε στούντιο. Σ' ένα πραγματικό μπαλκόνι ελέγχεις δυσκολότερα το φωτισμό, χώρια η ανάγκη να στηθεί σκαλωσιά για να είναι η κάμερα στο σωστό ύψος. Μην ξεχνάμε και την εμφανή συνέχεια που έχει στην ταινία το μπαλκόνι με τον εσωτερικό χώρο του σαλονιού.

Όμως οι υποψίες μου δεν ήταν αρκετές. Ήθελα να έχω κάποιο ντοκουμέντο πριν μιλήσω με βεβαιότητα για το που βρίσκεται αυτό το μπαλκόνι. Και το ντοκουμέντο βρέθηκε όταν είδα τυχαία μια άλλη ταινία που γύρισε η Finos Film 9 χρόνια μετά τη "Θεία Από Το Σικάγο". Το 1966, στο "Κοινωνία Ώρα Μηδέν" βλέπουμε το ίδιο κάγκελο βεράντας να έχει χρησιμοποιηθεί στο σκηνικό της προεκλογικής ομιλίας. Και είναι σίγουρα σκηνικό γιατί βλέπουμε εμφανώς το... πάτωμα του στούντιο.

Όπως φαίνεται λοιπόν ο Μάρκος Ζέρβας, σκηνογράφος και στις 2 ταινίες, έκανε πάλι το θαύμα του. Το μεγάλο μπράβο όμως πάει στον Ντίνο Κατσουρίδη που έκανε KAI την διεύθυνση φωτογραφίας KAI το μοντάζ. Κατάφερε να καδράρει τα πλάνα στο Κολωνάκι με τρόπο που δεν βλέπουμε ποτέ ολόκληρο το σπίτι (και ειδικά το μπαλκόνι) αλλά και να μοντάρει το φιλμ κάνοντας αόρατη τη διαδοχή πλάνων από πραγματικούς χώρους και από στούντιο.

Το μεγάλο μπράβο όμως πάει στον Ντίνο Κατσουρίδη που έκανε ΚΑΙ την δ/νση φωτογραφίας ΚΑΙ το μοντάζ. Κατάφερε να καρδράρει με τρόπο που δεν βλέπουμε ποτέ ολόκληρο το σπίτι αλλά και να μοντάρει το φιλμ κάνοντας αόρατη τη διαδοχή πλάνων από πραγματικούς χώρους και από στούντιο. /14 pic.twitter.com/JLcHQQK9rM

— Thanassis (@theiosthanassis) May 10, 2019

Case solved, όπως λένε και οι ντετέκτιβ. Αυτή ήταν η ιστορία του μπαλκονιού που φτιάχτηκε στο στούντιο ειδικά για το γύρισμα του «Θεία Από Το Σικάγο», του πραγματικού σπιτιού του συνταξιούχου στρατηγού Χαρίλαου Μπάρδα στην οδό Ξανθίππου, και των σπασμένων κανατιών στους δρόμους ενός Κολωνακίου που δεν υπάρχει πια.