Κάννες 2023: Είδαμε το Indiana Jones and the Dial of Destiny, του James Mangold

"Κάποιος μου είπε πως επέστρεψες". Ποιος να το έλεγε ότι η πιο αξιομνημόνευτη σκηνή του τελευταίου κεφαλαίου του Indiana Jones - ανάμεσα σε ατελείωτες εκρήξεις, απίθανα κυνηγητά, πτήσεις, καταδύσεις σε αρχαία ναυάγια, πυροβολισμούς, καταδιώξεις με κάθε πιθανό και απίθανο μέσο μεταφοράς, και ταξίδια μέσα από τις ρωγμές του χρόνου - θα ήταν αυτή με τη λιγότερη φασαρία: Δυο αγαπημένοι χαρακτήρες, οι αναμνήσεις τους (που είναι και αναμνήσεις μας) και η διαπίστωση ότι ο Indy είναι πάντα εδώ, όσο έχει την όρεξη και τις δυνάμεις να ξεσκονίζει το καπέλο του, να ξετυλίγει το μαστίγιό του και να ρίχνεται σε κάθε περιπέτεια που του δείχνει η μοίρα. Ταυτόχρονα, όμως, είναι η ίδια αυτή σκηνή που μας υπενθυμίζει και το ακριβώς αντίστροφο: ο Indy δεν μπορεί να είναι για πάντα εδώ. Είναι πια κουρασμένος και πονά παντού. Τα σημάδια των παλιών τραυμάτων, εξωτερικών και εσωτερικών, μια διαρκής υπόμνηση ότι είναι πλέον πολύ μεγάλος (ο Harrison Ford πάτησε πια τα 80) για να σκαρφαλώνει σε υπόγειους στοιχειωμένους τάφους με ανατριχιαστικά έντομα να στριμώχνονται μέσα στο πουκάμισό του, κι ένα μάτσο αδίστακτους "κακούς" στο κατόπι του. Ή μήπως όχι;

Ολόκληρο το «Indiana Jones and the Dial of Destiny» είναι μια λεπτή ακροβασία ανάμεσα στα δύο. Ο Indy έτοιμος από καιρό να αποχωρήσει, να αποχαιρετήσει τις περιπέτειες που χάνει(-ουμε), αλλά και πάντα εδώ, όσο το καθήκον τον καλεί. Η ισορροπία είναι λεπτή, αλλά ο έμπειρος σκηνοθέτης James Mangold (των στιβαρών «I Walk the Line» και «Ford vs Ferrari» αλλά και του υποτιμημένου «Logan», στο οποίο μας είχε ήδη δείξει από πρώτο χέρι πόσο καλά μπορεί να διαχειρίζεται ιστορίες θρυλικών ηρώων στο λυκόφως της ζωής τους) ξέρει και την κρατά γερά. Το μυστικό της επιτυχημένης του συνταγής είναι οι ίσες (και ικανές) ανάλαφρης διασκέδασης και γλυκιάς νοσταλγίας - ποιος μπορεί πραγματικά να αντισταθεί στο ειρωνικό υπομειδίαμα του Harrison Ford και το κλασικό μουσικό θέμα του John Williams;

Η τελευταία περιπέτεια του αγαπημένου Indiana Jones ξεκινά την ημέρα ακριβώς της συνταξιοδότησής του. Μετά από χρόνια περιπετειών, ο Indy έχει καταλήξει ένας βαριεστημένος καθηγητής που κάνει τους φοιτητές του να χασμουριούνται με τις ιστορίες του για αρχαίους θρύλους και θησαυρούς του παρελθόντος. Όλα αυτά δεν ενδιαφέρουν καθόλου, καθώς το μυαλό των παιδιών τρέχει στο μέλλον, στο διάστημα. Είναι καλοκαίρι του 1969 και τα μάτια όλων είναι στραμμένα στο Apollo και τη σελήνη - όλη η Νέα Υόρκη ζει στον παλμό της παρέλασης για την επιστροφή του Αρμστρονγκ και της παρέας του από το φεγγάρι. Εκείνη ακριβώς την μέρα, τα σχέδια του Dr. Jones για μια ήρεμη, ρουτινιασμένη (και, ομολογουμένως, μίζερη) συνταξιοδότηση ανατρέπονται με καταιγιστικό τρόπο, όταν πρόσωπα του παρελθόντος του χτυπούν διαδοχικά την πόρτα. Το ταξίδι θα ξαναξεκινήσει με (μάλλον ανεπιθύμητο) συνοδοιπόρο την βαφτιστήρα του, Helena Shaw, η οποία έχει αλλάξει αναπάντεχα πολύ από τότε που την ήξερε ως μικρό κοριτσάκι (η απολαυστική Phoebe Waller-Bridge του τηλεοπτικού "Fleabag" δείχνει απολύτως στο στοιχείο της, σαν να ήταν πάντα μέρος του σύμπαντος του Indiana Jones) και θα τον οδηγήσει από τη Νέα Υόρκη στο Μαρόκο, με μια στάση στα Αντικύθηρα και από εκεί στην Σικελία. Με οδηγό-στόχο ένα mcguffin εξόχως ελληνικό (κάποιος θα πρέπει να πει στον ταλαιπωρημένο Indy και στον αρχι-κακό Γερμανό Καθηγητή του, πάντα εξαιρετικού, Mads Mikkelsen, ότι αυτό που κυνηγούν απελπισμένα σε όλη την ταινία μπορούν απλά να το δουν στις προθήκες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου), το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας είναι απανωτές, απολύτως απιθανοφανείς σκηνές καταιγιστικής δράσης - που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, κυνηγητό με άλογα στο μετρό της Νέας Υόρκης, καταδίωξη με τουκ τουκ στα στενά του Μαγκρέμπ και το κλασικό μοτίβο "κυνήγι πάνω σε κινούμενο τρένο" σε μια εξωφρενικά εκδοχή.

Το στοιχείο που διαφοροποιεί το συγκεκριμένο κεφάλαιο της ιστορίας του Indy είναι ακριβώς ότι αποτελεί το τελευταίο του. Και - σπάνιο για ταινίες franchise στις μέρες μας - το έργο είναι φτιαγμένο για να εξυπηρετήσει αυτή την πραγματικότητα, χωρίς να προσπαθεί να αφήσει επιδεικτικά ψίχουλα και ανοιχτές υπο-ιστορίες για τυχόν επόμενες ταινίες της σειράς. Ο, μόνιμα κακόκεφος, Dr Jones δεν παύει να μας υπενθυμίζει ότι βρίσκεται σ' αυτό το κυνηγητό παρά τη θέλησή του και δεν βλέπει την ώρα να αποσυρθεί. Ο ίδιος δείχνει απολύτως συμφιλιωμένος με την ιδέα ότι οι μέρες της περιπέτειας έχουν τελειώσει - και το «Indiana Jones and the Dial of Destiny» είναι ο τρόπος να συμφιλιωθούμε κι εμείς με την ιδέα ότι οι περιπέτειες του Indy, τουλάχιστον με τον τρόπο που τις γνωρίζαμε, τελειώνουν.

Αλλά για όσο το καθήκον τον καλεί, θα είναι εκεί.