The Menu

Ένα ζευγάρι νέων, ο Tyler (Nicholas Hoult) κι η Margot (Anya Taylor - Joy) είναι μέλη ενός γκρουπ επίτιμων προσκεκλημένων που θα ταξιδέψει μέχρι ένα απομονωμένο νησί. Εκεί, βρίσκεται το υπερπολυτελές νέο εστιατόριο του διάσημου σεφ Slowik (Ralph Fiennes). Ο Slowik έχει ετοιμάσει ένα πλουσιοπάροχο μενού για τους καλεσμένους του, το οποίο εντούτοις επιφυλάσσει μερικές σοκαριστικές εκπλήξεις.

Κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενος συνδυασμός μαύρης κωμωδίας, ταινίας τρόμου και ψυχολογικού θρίλερ με έντονο ταξικό και κοινωνικοπολιτικό περιεχόμενο, το «The Menu» οπωσδήποτε επιφυλάσσει τη μεγαλύτερη έκπληξη για το κινηματογραφικό κοινό: σε μια εποχή όπου το mainstream αμερικανικό σινεμά επιδίδεται στο ένα σίκουελ, ριμέικ ή πρίκουελ μετά το άλλο, αυτό τολμά να αφηγηθεί μια πρωτότυπη ιστορία που δεν κάνει εκπτώσεις σε όσα θέλει να πει, την ίδια στιγμή που έχει την αφηγηματική ευρωστία να τα πει με τρόπο διασκεδαστικό. Ισορροπώντας με αξιοθαύμαστη δεξιοτεχνία ανάμεσα στο αρρωστημένο χιούμορ και τη φρίκη, είναι μια από τις ταινίες της χρονιάς.

Έχοντας στη φαρέτρα του βέλη που στοχεύουν προς κάθε κατεύθυνση, το έργο δε φοβάται να γίνει βιτριολικό και να τα βάλει με όλους και με όλα. Πρόκειται, φυσικά, για μια αλληγορία πάνω στην τέχνη, εμμέσως πάνω στο ίδιο το σινεμά: ο σεφ Slowik είναι το alter ego κάθε οραματιστή καλλιτέχνη που επιδιώκει να αγγίξει την τελειότητα με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Τα βάζει με τους κριτικούς, τα βάζει με όσους εκμεταλλεύονται την τέχνη για εμπορικούς σκοπούς, τα βάζει ακόμη και με το κοινό που, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν ξέρει τι θέλει ή είναι ανίκανο να εκτιμήσει την αξία όσων του προσφέρονται. Η αληθινή ανατροπή της ταινίας έρχεται στο σημείο όπου η Margot - σύμβολο του "μέσου θεατή" - όχι μόνο αποδεικνύει ότι ξέρει τι θέλει, αλλά ότι έχει και τον τρόπο να το αποκτήσει, εξευτελίζοντας τον "καλλιτέχνη". Ωστόσο, η ταινία δεν έχει σκοπό να χαϊδέψει τα αυτιά του κοινού και ο επίλογος είναι ξεκάθαρος: όταν η τέχνη γίνεται βιομηχανία, τα πάντα θυσιάζονται στο βωμό της ψυχαγωγίας.

Ο τηλεοπτικά έμπειρος Mark Mylod, που έχει σκηνοθετήσει επεισόδια επιτυχημένων σειρών όπως οι "Game of Thrones" και "Succession", παραδίδει την τέταρτη και καλύτερη ταινία της μέχρι τώρα φιλμογραφίας του. Η σκηνοθεσία του δεν εντυπωσιάζει, είναι όμως ακριβώς το είδος της σκηνοθεσίας που αρμόζει σε μια τέτοια ταινία: λιτή, διακριτική, παραμερίζει την "υπογραφή" του δημιουργού προκειμένου να αφήσει το σενάριο και τους ηθοποιούς να λάμψουν. Είναι κι αυτή μια προσέγγιση στο σινεμά, ενίοτε απαραίτητη και ικανή για σπουδαία πράγματα, εάν σενάριο και ηθοποιοί έχουν το ταλέντο να απογειώσουν το έργο.

Εδώ, το σενάριο είναι υποδειγματικό, τόσο ως προς τη δραματουργία του, όσο και ως προς τη σκιαγράφηση των χαρακτήρων. Στα 106 λεπτά που διαρκεί, το «The Menu» προσφέρει μια ολοκληρωμένη κινηματογραφική εμπειρία, γεμάτη ανατροπές οι οποίες έρχονται ακριβώς στο σημείο που πρέπει και είναι απόλυτα πειστικές και λειτουργικές. Η κλιμάκωση είναι εξαιρετική, ενώ οι χαρακτήρες είναι άνθρωποι με σάρκα και οστά. Ακόμη κι αν λειτουργούν ως φιλμικοί εκπρόσωποι κάποιας κοινωνικής ομάδας, ποτέ δεν εκφυλίζονται σε απλοϊκά σύμβολα, καθώς οι δημιουργοί της ταινίας δεν επιδιώκουν το κήρυγμα, αλλά την τοποθέτηση ερωτημάτων, γύρω από τη σύγκρουση τέχνης και εμπορικότητας, το κοινό στο οποίο οφείλει να απευθύνεται η τέχνη, το κατά πόσο ένα έργο οφείλει να είναι πολιτικό και αρκετά ακόμη ζητήματα.

Όσο για τους ηθοποιούς, δε χωρά αμφιβολία ότι το casting στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Η ταχύτατα ανερχόμενη Anya Taylor - Joy παραδίδει άλλη μια μεστή, καλοζυγισμένη ερμηνεία που επιβεβαιώνει ότι ήρθε για να μείνει, χάρη στο τσαγανό και το δυναμισμό που βγάζει στην οθόνη - όταν είσαι 26 ετών κι έχεις αυτή τη φιλμογραφία δεν είσαι τυχαίος/α. Ο Ralph Fiennes είναι ανατριχιαστικός και απόλυτα εναρμονισμένος με τις απαιτήσεις του ρόλου του. Όσο νωρίς κι αν είναι, όσο outsider κι αν φαντάζει, μια υποψηφιότητα για Oscar θα ήταν η ελάχιστη ανταμοιβή για έναν ηθοποιό συστηματικά αδικημένο τα τελευταία 25 χρόνια από την Ακαδημία, ο οποίος εδώ παραδίδει μια από τις καλύτερες ερμηνείες του των τελευταίων ετών. Εξαίρετος είναι και ο Nicholas Hoult, αλλά και οι John Leguizamo και Janet McTeer, στους ρόλους του σταρ του σινεμά και της κριτικού αντίστοιχα.

Απροσδόκητα υπέροχο, το «The Menu» είναι μια από τις καλύτερες ταινίες που έχουν κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους μέχρι στιγμής μέσα στο 2022. Είναι μια έξυπνη, πρωτότυπη, άλλοτε ξεκαρδιστική κι άλλοτε υποβλητική ταινία ικανή να προσφέρει ποιοτική ψυχαγωγία στο ευρύ κοινό και τροφή για σκέψη στους πιο απαιτητικούς θεατές. Όπως ακριβώς οφείλει να κάνει ένα έργο τέχνης που σέβεται τον εαυτό του, αλλά και το κοινό στο οποίο απευθύνεται.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 17-11-2022  |  Διανομή: Feelgood Entertainment