Γράφει: Νεκτάριος Σάκκας | 10.11.2012

Δύο αυστηρά προσωπικές ματιές, υπαινικτικές και ονειρικές, επεφύλασσε η διπλή απογευματινή προβολή στην αίθουσα Μαρκετάκη στο Λιμάνι. Οι δύο ελληνικές ταινίες που προβλήθηκαν σε επανάληψη, το «The Capsule» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη και το «Higita» του The Boy (κατά κόσμον Αλέξανδρος Βούλγαρης), έρχονταν να ολοκληρώσουν μαζί την παρουσία τους στο 53ο ΦΚΘ, όπως ακριβώς την ξεκίνησαν. Και καθώς αναδείκνυαν την απρόσμενα συμπληρωματική τους φύση, οι δύο ταινίες ξεδίπλωναν την οπτική των δημιουργών τους πάνω στους φόβους, την επιθυμία, την εξουσία και τα εύθραυστα όρια ανάμεσα στην ψευδαίσθηση και την πραγματικότητα.

Ως προς το πρώτο φιλμ, η Τσαγγάρη του «Attenberg» εκκινεί από ένα project του Δάκη Ιωάννου που σκοπό είχε να αναδείξει τη μόδα ως πηγή έμπνευσης, για να παραδώσει τελικά ένα 35λεπτο κινηματογραφικό κόσμημα το οποίο φιλοτεχνεί επιδέξια, φέρνοντάς το στα δικά της μέτρα και σταθμά. Οι πρωταγωνίστριες είναι επτά νέες γυναίκες, κάτι σαν έγκλειστες σε μία κοινότητα της οποίας ηγείται η αφέντρα Ariane Labed («Attenberg», «Αλπεις»). Όλες τους κατοικούν σε κάποιο νησιώτικο πύργο, ζώντας συλλογικά, τελετουργικά και ψιθυριστά μέσα στα δυσδιάκριτα στεγανά που ορίζουν η επιθυμία, η ενοχή, η υποταγή στους κανόνες και η τιμωρία. Το αινιγματικό πόνημα της Τσαγγάρη συνδυάζει την κλινική, σχεδόν ανθρωπολογική ματιά της προηγούμενης ταινίας της με τη δομική αναζήτηση των αρχετυπικών στοιχείων που συνθέτουν τη γυναικεία φύση, μαζί με το animation, τα ψηφιακά εφέ και τη ζωγραφική της Πολωνής Ζωγράφου Αλεξάντρα Βαλιζέφσκα, με την οποία συνυπογράφει το σενάριο. Μέσα στην κάψουλα και την κυκλική συμπαντική διάσταση που την ορίζει, συνυπάρχουν τόσο η σεξουαλικά φιμωμένη μοναστηριακή ζωή όσο και μία άκρως επιβλητική έκφανση μίας μητριαρχικής κοινωνίας. Στο ενδιάμεσο αυτών των δύο άκρων θα μπορούσε να χωρέσει (ή να φυλακιστεί) κάθε γυναίκα.

Περνώντας στο «Higita», ο Αλέξανδρος Βούλγαρης επιδίδεται σε μία σειρά από τεχνικούς και αφηγηματικούς πειραματισμούς, αφήνοντας έξω από την όλη διαδικασία τον εαυτό του, συστηνόμενος με το γνωστό The Boy. Η ταινία του αποτελεί ενός είδους πειραγμένη καταγραφή κάποιου εναλλακτικού κόσμου και παράλληλα μία ανήσυχη δημιουργικά αναφορά στις απαρχές της 7ης τέχνης. Το Γαλάζιο Έτος 37, στο Μακρύ Νησί, τον τόπο αυτοεξορίας μας, τα πατριαρχικά αρχέτυπα (Πατέρας, Οικογένεια) συμπλέκονται με τα μυθολογικά/ιστορικά (Ορφέας και Ευρυδίκη, Εφιάλτης, Ταριχευτές). Σε αυτό το έντονα αυτοαναφορικό και απροσδιόριστα απειλητικό σύμπαν, γεμάτο συνειρμούς και ήχους από τον κόσμο του The Boy, οι ήρωες πασχίζουν να αντιπαρέλθουν τον έλεγχο μίας διεισδυτικής εξουσιαστικής αρχής και τις συνέπειες της επιθυμίας. Όμως δεν έχουν φωνή. Η φωνή τους ανήκει αποκλειστικά στον The Boy και το ντουμπλάζ του υπερκαλύπτει σχεδόν τα πάντα. Αλλωστε, είναι εκείνος που διαφεντεύει κάθε δευτερόλεπτο της ταινίας, από την χιλιοπειραγμένη εικόνα μέχρι το πιάνο που ορίζει αυταρχικά το ρυθμό. Όσο για τον τίτλο; Ο ίδιος ο The Boy εξηγεί πως οφείλεται σε ένα showman χωρίς αιτία, τον Κολομβιανό τερματοφύλακα Higita.