11 χρόνια CinemaNews.gr - Ένα ντοκουμέντο από το αρχείο μας.

Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε στο CinemaNews.gr [τότε CineNews.gr] στις 25 Φεβρουαρίου του 2000. Είναι το παλαιότερο κείμενο που είναι ακόμα online αφορά την ταινία «American Beauty» που εκείνη την περίοδο είχε μόλις προβληθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες και όδευε ολοταχώς προς την 72η απονομή των βραβείων Oscar. Το αναδημοσιεύουμε αυτούσιο, όπως είχε αναρτηθεί εκείνη την Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου... έντεκα χρόνια πριν.

Πρόκειται πιθανότατα για την ταινία που θα θυμόμαστε μετά από χρόνια σαν ΤΗΝ ταινία από τη σαιζόν 1999-2000. Το AMERICAN BEAUTY, πέρα από την αναγνώριση στα ταμεία και τις διάφορες βραβεύσεις είναι μία ταινία που έχει αντίκτυπο στην ζωή του θεατή, αν εκείνος είναι διατεθειμένος να προβληματιστεί και να σκεφτεί λίγο. Η ταινία μου έκανε μάλιστα τέτοια εντύπωση που κατάφερα και την είδα και δεύτερη φορά. Τότε ήταν που απαλλαγμένος από την αγωνία για την εξέλιξη της ιστορίας κατάφερα να αποκρυπτογραφήσω τα μηνύματα που κρύβονται στο δεύτερο επίπεδο.

Θα υποστήριζε κάποιος ότι μία ταινία, ακόμα και αν σκοπεύει στον προβληματισμό θα έπρεπε να έχει κάποια επαρκή πλοκή. Στο American Beauty η υπόθεση που παρακολουθούμε είναι η απολύτως απαραίτητη, δεν υπάρχουν ανούσιες παρεκτροπές από την βασική μας ιστορία. Αυτό οδηγεί τον εγκέφαλο του θεατή να μην πάψει ούτε λεπτό να επεξεργάζεται τα μηνύματα της ταινίας. Μιλάμε πάντα για τους θεατές που δεν πηγαίνουν στην σκοτεινή αίθουσα για να περάσουν απλά την ώρα τους.

Το μεγαλείο λοιπόν της ταινίας είναι ότι δίνει την ευκαιρία σε κάθε θεατή να την αποκωδικοποιήσει με βάση τα δικά του βιώματα και να εξάγει τα δικά του συμπεράσματα. Είναι αρκετά δυσδιάκριτο το μήνυμα που θέλει να περάσει ο σκηνοθέτης. Μπαίνοντας όμως σε μία τέτοια διαδικασία ψαξίματος του "τι πάει να πει ο σκηνοθέτης" χάνουμε την ουσία. Καθένας μπορεί να δει στην ταινία προβλήματα που τον βασανίζουν. Στη στήλη G SPOT ο Γιώργος Παπατριανταφύλλου, δείχνει να συμπάσχει με τον εργαζόμενο Kevin Spacey, τον εργαζόμενο που καταπιέζεται να είναι αποδοτικός σε μία δουλειά που δεν τον γεμίζει.

Ομολογώ ότι την πτυχή αυτή δεν την είχα προσέξει, ίσως και γιατί δεν έχω βιώματα από τέτοια "άγρια" εργασιακά περιβάλλοντα. Προσωπικά θεωρώ ότι η ταινία προσπαθεί να χτυπήσει την απόφαση όλο και περισσότερων ανθρώπων να χτίζουν ένα image σύμφωνα με το πως "απαιτεί" η κοινωνία να είναι. Οι επαγγελματίες ΠΡΕΠΕΙ να είναι επιτυχημένοι, οι νέοι ΠΡΕΠΕΙ να έχουν κατακτήσεις, οι άνδρες ΠΡΕΠΕΙ να είναι straight. Πρόκειται για μια καταδίκη όλων εκείνων των στερεοτύπων που μας κυνηγούν όλο και πιο πολύ, και που συνειδητά ή ασυνείδητα σταδιακά υιοθετούμε.

Αρχικά όλοι οι ήρωες της ταινίας ζουν μια επίπλαστη πραγματικότητα. Μπορεί όλα να φαίνονται ιδανικά αλλά στην ουσία όλοι προσποιούνται, φέρονται όπως θα περιμέναμε να φερθούν. Σιγά σιγά όμως μας αποκαλύπτεται ότι όλοι οι πρωταγωνιστές καταπιέζουν την προσωπικότητά τους και αρνούνται να ζήσουν αυτά που αισθάνονται. Την αρχή κάνει ο Lester (Kevin Spacey) που αποφασίζει να αλλάξει ζωή, να κάνει αυτά που έκανε και νέος, πολύ πριν μάθει να συμβιβάζεται και να σκύβει το κεφάλι.

Αυτό που καταφέρνει να δώσει με μοναδικό τρόπο η ταινία είναι το πως η απόφασή του αυτή ανακατεύει τις ζωές όλων των ανθρώπων γύρω του. Όλοι έρχονται αντιμέτωποι με το ψέμα που ζουν. Το συγκλονιστικό όμως είναι ότι δεν αντιδρούν όλοι με τον ίδιο τρόπο. Κάποιοι βλέπουν το αδιέξοδο και αποφασίζουν να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Αλλοι όμως δείχνουν να μην μπορούν να αποχωριστούν την "εικονική πραγματικότητα" που έχουν δημιουργήσει, ίσως γιατί ποτέ δεν μπόρεσαν να αναπτύξουν τη δική τους προσωπικότητα.

Εδώ ακριβώς είναι που κάθε θεατής μπορεί να ταυτιστεί με τους ήρωες, αφού λίγο ως πολύ όλοι είμαστε παγιδευμένοι στα στερεότυπα και προσπαθούμε να φερόμαστε όπως "πρέπει" να φερόμαστε. Δεν είναι προφανής η λύση που προτείνει ο σκηνοθέτης. Εξαρτάται από τον ήρωα με τον οποίο θα ταυτιστείς. Η ουσία είναι ότι : ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΑ ΝΑ ΦΕΡΕΙΣ ΤΗ ΖΩΗ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΣΟΥ. Αυτό που χρειάζεται είναι μία απόφαση και ισχυρή θέληση. Κανένα κίνητρο δεν είναι όμως τόσο δυνατό όσο ο έρωτας και η αγάπη. Χωρίς αγάπη, κατ' αρχήν για τον ίδιο μας τον εαυτό αλλά και για τον δίπλα μας δεν θα μπορέσουμε ποτέ να απελευθερωθούμε. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από το να καταπιέζουμε τα όνειρά μας.

Θα μου πείτε καλά εσύ που τα "είδες" όλα αυτά στο American Beauty. Ειλικρινά δεν ξέρω. Ίσως να μην πέρασαν καν όλα αυτά από το μυαλό του Sam Mendes όταν έγραφε το σενάριο και σκηνοθετούσε την ταινία. Η ταινία ήταν απλά η αφορμή για να έρθει στην επιφάνεια ο παραπάνω προβληματισμός και να αναλογιστώ την ως τώρα πορεία μου. Αυτή ακριβώς η μαγεία του American Beauty, ήταν το καλύτερο δώρο που μου έγινε τον τελευταίο καιρό.

Όσο για τις υποψηφιότητές της στα φετινά OSCAR, είναι βέβαιο ότι τις άξιζαν και θα της ευχηθούμε ολόψυχα να κατακτήσει και τα 8 βραβεία.

Υ.Γ. Θα μπορούσα να γράφω για ώρες (που λέει ο λόγος) για το American Beauty. Ίσως να άξιζε να γίνει και μία αναφορά στην μεγάλη αλήθεια που όμως θίγεται πολύ "επιπόλαια" στην ταινία. Στην απέραντη ομορφιά που κρύβεται γύρω μας. Ακόμα και στα πιο καθημερινά πράγματα. Τις περισσότερες φορές ίσως δεν την προσέχουμε. Ίσως όμως και να μην αντέχουμε τόση ομορφιά. Νοιώθουμε να μας πνίγει. Το μυστικό είναι να αφεθούμε σε αυτή και να της επιτρέψουμε να μας αγγίξει βαθιά, καθαρίζοντας την ψυχή μας από το άγχος και τα αρνητικά αισθήματα.

Θανάσης Γεντίμης

Κοιτάζοντας τα... κυτάπια του site συνειδητοποίησα πόσα πολλά και διαφορετικά άτομα έβαλαν το δικό τους μικρό ή μεγαλύτερο λιθαράκι για να φτάσει το CinemaNews.gr εδώ που βρίσκεται σήμερα. Σας ευχαριστώ όλους από καρδιάς.

Για την ιστορία μπορείτε να δείτε το παραπάνω κείμενο για το American Beauty όπως ακριβώς δημοσιεύτηκε, στη σελίδα: http://www.cinemanews.gr/editorial/Editorial01.htm