Κάννες 2022: Είδαμε το Triangle of Sadness, του Ruben Ostlund

Ο Carl (Harris Dickinson) είναι μοντέλο που συνειδητοποιεί πως η καριέρα του φτάνει στο τέλος της. Ακολουθώντας τη συμβουλή του ατζέντη του δημιουργεί σχέση με ένα ανερχόμενο μοντέλο, τη Yaya (Charlbi Dean), με σκοπό να επαναλανσάρει τον εαυτό του. Αμέσως μετά την Εβδομάδα Μόδας, ο Carl κι η Yaya αναχωρούν για κρουαζιέρα με ένα πολυτελές γιοτ γεμάτο με πλούσιους, κακότροπους επιβάτες και έναν εξίσου κακότροπο μαρξιστή καπετάνιο. Κάθε επιθυμία και ανάγκη των επιβατών ικανοποιείται άμεσα από το προσωπικό που κατά τα άλλα περνάει εντελώς απαρατήρητο. Μετά από μια φοβερή τρικυμία ο Carl, η Yaya κι άλλοι πέντε επιβάτες καταλήγουν ναυαγοί σε ένα αφιλόξενο νησί. Όταν τα κύματα ξεβράζουν στο νησί και την Abigail (Dolly de Leon), μια μεσήλικη Φιλιππινέζα καθαρίστρια που εργαζόταν στο γιοτ, η ικανότητά της να ψαρεύει και να ανάβει φωτιά της εξασφαλίζουν τα ηνία της εξουσίας.

Νέοι και ωραίοι, νέοι και πλούσιοι, ηλικιωμένοι και πλούσιοι: οι προνομιούχοι, σε οποιαδήποτε έκφανσή τους, είναι διαχρονικά ο αγαπημένος στόχος της αντισυμβατικής σάτιρας του Ruben Ostlund. Στην αμέσως προηγούμενη (βραβευμένη με Χρυσό Φοίνικα) ταινία του, το «The Square», τα βέλη του Σουηδού είχαν στραφεί προς τον κόσμο της σύγχρονης τέχνης και την επιφανειακή του διανόηση. Στο τωρινό «Triangle of Sadness», στρέφονται προς τον κόσμο της μόδας και την επιφανειακή του ομορφιά.

Η ιστορία του Ostlund ξεδιπλώνεται σε τρεις διακριτές πράξεις: η πρώτη πράξη μας τοποθετεί στην εξουθενωτικά ανταγωνιστική εβδομάδα μόδας, στην οποία μοντέλα προσπαθούν να λάμψουν λίγο περισσότερο (σε ένταση και διάρκεια) από τους διπλανούς τους, influencers προσπαθούν να πάρουν όσα περισσότερα likes μπορούν στα κοινωνικά δίκτυα, και όλοι μαζί προσπαθούν να ποζάρουν όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται για να κρύψουν το περίφημο "τρίγωνο της θλίψης" του τίτλου (που δεν είναι τίποτε άλλο από τις ρυτίδες που δημιουργούνται στο τρίγωνο ανάμεσα στα μάτια και το μέτωπο, όταν κάποιος συνοφρυώνεται από προβληματισμό, άγχος ή στενοχώρια - αισθήματα και αντιδράσεις που, βεβαίως, δεν χωρούν κάτω από το ανελέητο μάτι του φωτογραφικού φακού των ιλουστρέ περιοδικών). Η δεύτερη πράξη μας μεταφέρει στο πολυτελές γιοτ (σπάνια guest εμφάνιση της αυθεντικής θαλαμηγού Christina O του Αριστοτέλη Ωνάση), όπου κάθε λογής πλούσιοι - old money, new money και, σχεδόν πάντα, dirty money - περιφέρουν με χυδαία περιφρόνηση τον προνομιούχο πλούτο τους σε μια επιτηδευμένη πασαρέλα επίδειξης ισχύος, ενώ το βοηθητικό προσωπικό ικανοποιεί δουλικά κάθε εκκεντρική επιθυμία και παράλογο καπρίτσιο τους. Η τρίτη και τελευταία πράξη βρίσκει τους πρωταγωνιστές (ή τουλάχιστον όσους εξ αυτών επέζησαν) ξεβρασμένους σε μια ερημική παραλία (επίσης ελληνικού ενδιαφέροντος, αφού το συγκεκριμένο κομμάτι της ταινίας έχει γυριστεί στην Χιλιαδού της Εύβοιας) μετά από μια τρικυμιώδη (κυριολεκτικά και μεταφορικά) βραδιά στο γιοτ. Εκεί, η λάμψη, η ομορφιά, ο πλούτος και τα προϋπάρχοντα προνόμια δεν έχουν πια καμιά αξία. Τα ακριβά ρολόγια των πλουσίων και τα ναζιάρικα βλεφαρίσματα των θελκτικών influencers δεν αποτελούν πλέον το διαβατήριο για κάθε χατίρι - μα ο καθένας πρέπει να κερδίσει την επιβίωσή του με τις ικανότητες και την αξία του. Ο αγώνας μεταξύ τους είναι, αναμενόμενα, πιο βρώμικος και σκληρός από ποτέ, με απανωτά χτυπήματα κάτω από τη μέση. Πως άλλωστε θα έπαιζαν με κανόνες άνθρωποι που έχουν μάθει να ζουν υπεράνω αυτών;

Το "enfant gate" των Καννών (με δύο Χρυσούς Φοίνικες για δύο διαδοχικές ταινίες του) είναι για ακόμη μια φορά σαρωτικό, με το χιούμορ του όμως να είναι συχνά απλώς ισοπεδωτικό. Η φαινομενικά αγαπημένη του ασχολία - που δεν είναι άλλη από τον να φέρνει τους θεατές του σε άβολη θέση - εδώ επιτυγχάνεται σε αρκετές σκηνές: αλλού αυτή η επιθετική προσέγγιση γίνεται επιτυχημένα, καθώς η αμηχανία εξωθεί τον θεατή να σκεφτεί - και ενδεχομένως να επανεξετάσει - ορισμένες παραδοχές του, σε σημεία όμως η πρόκληση μοιάζει με τεστάρισμα των ορίων αντοχής του φιλοθεάμονος κοινού (όπως, ιδίως, η αυξανόμενης αηδίας σκηνή που ακολουθεί μια μαζική τροφική δηλητηρίαση όλων των επιβατών της θαλαμηγού κατά τη διάρκεια τρικυμίας). Στο μικροσκόπιο του Ostlund μπαίνουν ανάκατα διάφορες ιδέες, αξίες και καταστάσεις, χωρίς ωστόσο τις περισσότερες φορές να αποτελούν ολοκληρωμένες ιδέες και προτάσεις με αρχή, μέση και τέλος. Πλούτος, ομορφιά, ταξική ανισότητα, ανισότητα στις σχέσεις, υποκρισία - όλα αντιμετωπίζονται με ιερόσυλο μαύρο χιούμορ όμως, εντέλει, η όποια τοποθέτηση είναι επιφανειακή, και όλοι και όλα αντιμετωπίζονται με την ίδια ρηχότητα που ο Ostlund καταλογίζει στους πρωταγωνιστές του.

Η Μαριάννα Ράντου κάλυψε το 75ο Φεστιβάλ των Καννών για λογαριασμό του CinemaNews.gr και κατέγραψε τον παλμό και τις σημαντικότερες ταινίες του μεγαλύτερου ευρωπαϊκού κινηματογραφικού φεστιβάλ αποκλειστικά για τους αναγνώστες μας.