The Capsule / Higuita

Στο κυκλικό σύμπαν του «The Capsule», το οποίο ακροβατεί ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, επτά νέες γυναίκες διαμένουν σε έναν επιβλητικό νησιωτικό πύργο, αποκομμένες από τον έξω κόσμο. Ο σεβασμός στην ιεραρχία και τους αυστηρούς κανόνες που διέπουν την τελετουργική καθημερινότητα αυτής της αλλόκοτης κοινότητας, έρχεται μοιραία να προσκρούσει πάνω στις καταπιεσμένες ενορμήσεις και τα ανείπωτα συναισθήματα.

Το «Higuita», πάλι, αφηγείται την υπαρξιακή περιπέτεια μίας ομάδας ανθρώπων, τοποθετημένων σε έναν εναλλακτικό, απροσδιόριστα δυστοπικό κόσμο: Το Γαλάζιο Έτος 37, στο Μακρύ Νησί, εναλλακτικά γνωστό ως "ο τόπος της αυτοεξορίας μας", μία σειρά από πατριαρχικά και κοινωνικά αρχέτυπα (Πατέρας, Οικογένεια) συμπλέκονται με αντίστοιχα μυθολογικά/ιστορικά (Ορφέας και Ευρυδίκη, Εφιάλτης, Ταριχευτές), αναδεικνύοντας το συγκρουσιακό δίπολο που ορίζουν η εξουσία και η επιθυμία.

Τόσο το «The Capsule» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη, όσο και το «Higuita» του The Boy (κατά κόσμον Αλέξανδρος Βούλγαρης), συνιστούν δύο αυστηρά προσωπικά και υπαινικτικά πονήματα, τα οποία απαιτούν από τον υποψήφιο θεατή να παραδοθεί στο έντονα συνειρμικό και αφηγηματικά εξαρθρωμένο σύμπαν τους. Παρότι εκκινούν από διαφορετικές αφετηρίες, τα δύο φιλμ έμελλε τελικά να συνυπάρξουν στη σκοτεινή αίθουσα σε διπλές προβολές (όπως τα είδαμε π.χ. στο 53ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης). Έτσι, μέσα από αυτό το ιδιαίτερο double-bill αναδεικνύεται τελικά τόσο η απρόσμενα συμπληρωματική φύση των ταινιών αυτών, όσο και η ξεχωριστή οπτική των δημιουργών τους πάνω σε κοινά θεματικά πεδία όπως ο φόβος, η επιθυμία, το πεπρωμένο, η εξουσία, καθώς και τα εύθραυστα όρια ανάμεσα στην ψευδαίσθηση και την πραγματικότητα.

Αναφορικά με το πρώτο φιλμ, η Τσαγγάρη του «Attenberg» εκκινεί από ένα project του Δάκη Ιωάννου που σκοπό είχε να αναδείξει τη μόδα ως πηγή έμπνευσης, για να παραδώσει τελικά ένα 35λεπτο κινηματογραφικό κόσμημα το οποίο φιλοτεχνεί επιδέξια, φέρνοντάς το στα δικά της μέτρα και σταθμά. Οι πρωταγωνίστριες είναι επτά γυναίκες (μεταξύ αυτών η Clemence Poesy των «Harry Potter»), έγκλειστες σε μία κοινότητα της οποίας ηγείται η "αφέντρα" Αριάν Λαμπέντ («Attenberg», «Αλπεις»). Όλες τους κατοικούν σε ένα ασφυκτικό, γοτθικό σύμπαν, συνυπάρχοντας τελετουργικά και ψιθυριστά μέσα στα δυσδιάκριτα στεγανά που ορίζουν η επιθυμία, η ενοχή, ο ανταγωνισμός, η υποταγή στους κανόνες και η τιμωρία.

Το αινιγματικό φιλμ της Τσαγγάρη συνδυάζει τη συναισθηματικά αποστασιοποιημένη, σχεδόν ανθρωπολογική ματιά του «Attenberg» με τη διερεύνηση των αρχετυπικών στοιχείων που συνθέτουν τη γυναικεία φύση, ενώ παράλληλα επιστρατεύει το animation, τα ψηφιακά εφέ και τη ζωγραφική της πολωνής εικαστικού Aleksandra Waliszewska, η οποία συνυπογράφει το σενάριο. Μέσα σε αυτή την "Κάψουλα" και την κυκλική συμπαντική διάσταση που την ορίζει, συνυπάρχουν τόσο τα στοιχεία μίας σεξουαλικά φιμωμένης μοναστηριακής ζωής όσο και μία άκρως επιβλητική έκφανση της μητριαρχικής κοινωνίας. Στο ενδιάμεσο αυτών των δύο άκρων θα μπορούσε υπό μίαν έννοια να χωρέσει (ή να φυλακιστεί) κάθε γυναίκα.

Περνώντας στο «Higuita», ο Αλέξανδρος Βούλγαρης επιδίδεται σε μία σειρά από τεχνικούς και αφηγηματικούς πειραματισμούς, αφήνοντας έξω από την όλη διαδικασία τον εαυτό του, συστηνόμενος στο κοινό με το γνωστό ψευδώνυμο The Boy. Η ταινία του συνιστά ένα είδος πειραγμένης καταγραφής ενός δυστοπικού κόσμου και παράλληλα μία ανήσυχη δημιουργικά αναφορά στις απαρχές της 7ης τέχνης. Μέσα σε αυτό το έντονα αυτοαναφορικό και απροσδιόριστα απειλητικό σύμπαν, γεμάτο συνειρμούς και ήχους από τον κόσμο του The Boy, οι ήρωες πασχίζουν να αντιπαρέλθουν τον έλεγχο μίας παντεποπτεύουσας εξουσιαστικής αρχής και τις συνέπειες της επιθυμίας τους. Όμως δεν έχουν φωνή. Ακόμα και αυτή ανήκει αποκλειστικά στον The Boy και το ντουμπλάζ του που υπερκαλύπτει σχεδόν τα πάντα. Αλλωστε, αυτός είναι που διαφεντεύει κάθε δευτερόλεπτο της ταινίας, από την χιλιοπειραγμένη εικόνα μέχρι το άκουσμα του πιάνου που ορίζει αυταρχικά το ρυθμό. Όσο για τον τίτλο; Ο ίδιος ο The Boy εξηγεί πως οφείλεται σε έναν showman χωρίς αιτία, τον Κολομβιανό τερματοφύλακα Higuita, οι εξεζητημένες και χωρίς νόημα ενέργειες του οποίου είχαν εντυπωθεί στα γεμάτα απορία μάτια των παιδικών του χρόνων.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 14-03-2013  |  Διανομή: Ταινιοθήκη της Ελλάδος