A Dangerous Method

Η σχέση του Sigmund Freud (Viggo Mortensen), πατέρα της ψυχανάλυσης, και του Carl Jung (Michael Fassbender), ενός από τους σημαντικότερους μαθητές του, σκιαγραφείται μέσα από τη σχέση του δεύτερου με μία ασθενή του. Ο λόγος για την Ρωσίδα Sabina Spielrein (Keira Knightley), η παρουσία της οποίας έμελε - συμφωνά με την ταινία πάντα - να επηρεάσει τόσο τις θεωρίες των δύο ανδρών, όσο και το χώρο της παιδοψυχολογίας.

Η νέα ταινία του David Cronenberg («A History Of Violence», «Existenz») με τίτλο «A Dangerous Method», βασίζεται στο θεατρικό του Christopher Hampton, "The Talking Cure". Το οποίο βασίζεται στο βιβλίο του John Kerr, "A Most A Dangerous Method". Το οποίο με τη σειρά του βασίζεται στη για καιρό άγνωστη αλληλογραφία της Spielrein με τους Jung και Freud...

Μέσα από τόσα διαφορετικά μέσα και φίλτρα υποκειμενικότητας, μοιάζει παρακινδυνευμένο να ασχοληθεί κανείς σοβαρά με την ιστορική ακρίβεια των ισχυρισμών του φιλμ του Cronenberg. Η ταινία άλλωστε πριμοδοτεί φανερά την σημασία της επίδρασης του Jung στο χώρο της ψυχολογίας, εν αντιθέσει με τον Freud τον οποίο παρουσιάζει λίγο ως πολύ ως μία αυταρχική, πατριαρχική μορφή. Επί της ουσίας, το "Μία Επικίνδυνη Μέθοδος" εστιάζει στην πολυεπίπεδη, αρχικά θεραπευτική σχέση του Jung με την ασθενή του, Spielrein, η οποία δεν άργησε να εξελιχθεί σε ένα φλογερό εξωσυζυγικό ειδύλλιο. Ο ρόλος του Freud στην υπόθεση έρχεται εμβόλιμα, με σκοπό να αναδείξει τις θεωρητικές ζυμώσεις στο χώρο της διαμορφούμενης ακόμα ψυχαναλυτικής θεωρίας, η οποία μεταξύ άλλων οδήγησε στη ρήξη μεταξύ Freud και Jung το 1914.

Ακόμα και από το poster της ταινίας, ενισχύεται η σημασία της παρουσίας της Spielrein αναφορικά με τη σχέση των δύο ανδρών. Μόνο που ο Cronenberg, μέσα από το σενάριο του Hampton, ενδιαφέρεται περισσότερο για το ειδύλλιο, πασπαλίζοντας ευκαιριακά το στόρι με τη βαρύτητα των ιστορικών φυσιογνωμιών που απεικονίζει. Είναι ενδεικτικό πως οι φετιχιστικές ερωτικές σκηνές ανάμεσα στον Fassbender και την Knightley έμοιαζαν σαν ένα ιδιότυπο remake του «Secretary» του Shainberg, του οποίου οι fiction χαρακτήρες είχαν αντικατασταθεί εδώ με πραγματικά πρόσωπα. Εξαιρώντας όμως την ιστορικότητα των προσώπων, το «A Dangerous Method» δεν πείθει ότι είναι κάτι περισσότερο από μία τυπικά κινηματογραφήσιμη, παθιασμένη ιστορία αγάπης, ενταγμένη σε μία εποχή όπου απεικονίζεται εξαιρετικά.

Το μοναδικό στοιχείο που θα μπορούσε να διαφοροποιήσει το φιλμ είναι ο παράγοντας Freud, όπου όμως τόσο ως χαρακτήρας όσο και ως ιστορικό πρόσωπο περιορίζεται και διαστρεβλώνεται συστηματικά. Ενδεικτικό άλλωστε είναι το γεγονός ότι ο Jung κατηγορεί τον Freud ότι η θεωρία του εμμένει υπερβολικά στην επίδραση της σεξουαλικότητας. Τη στιγμή βέβαια που ο Jung είναι αυτός που ενδίδει στις ερωτικές ενορμήσεις του, καταστρατηγώντας έναν βασικό κανόνα δεοντολογίας που ορίζει τη σχέση αναλυτή και αναλυόμενου...

Αφήνοντας ανεξερεύνητο τον ωκεανό δυνατοτήτων που θα έδινε μία περισσότερο (ψυχ)αναλυτική σκιαγράφηση των χαρακτήρων, η ταινία του Cronenberg βασίζεται αναγκαστικά στους πρωταγωνιστές της. Ο σταθερά ανερχόμενος Fassbender είναι αυτός που κερδίζει τις εντυπώσεις, εκμεταλλευόμενος τον πιο πλούσιο χαρακτήρα του σεναρίου. Από εκεί και πέρα όμως οι υπόλοιποι ηθοποιοί παραμένουν αφανείς. Ο Mortensen επενδύει σε μία εσωτερικότητα που του γυρνάει μπούμερανγκ, καθώς εξελίσσεται σε υποτονικότητα. Η Knightley των πολλών δυνατοτήτων και της ξεχωριστής ομορφιάς, μοιάζει αγκυλωμένη σε μία υποκριτική μανιέρα που θα μπορούσε να περιγραφεί ως "ερμηνεία-εποχής-κατά-Knightley". Μετά από τόσες ταινίες εποχής όπου έχει πρωταγωνιστήσει, αρχίζει να φαίνεται δύσκολο ακόμα και σε μένα που της έχω δεδηλωμένη αδυναμία να διακρίνω αισθητές ερμηνευτικές διαφοροποιήσεις στο παίξιμό της. Τέλος, η παρουσία του Vincent Cassel δεν επιφυλάσσει καμία έκπληξη: υποδύεται διεκπεραιωτικά τον αχαλιναγώγητο άνθρωπο που λειτουργεί έξω και πέρα από τα κοινωνικώς αποδεκτά όρια.

Εκείνο που αφήνει τελικά το «A Dangerous Method» είναι μία αντιφατική αίσθηση. Μία ταινία που εξιστορεί την αλληλεπίδραση δύο κορυφαίων προσωπικοτήτων της ψυχαναλυτικής σκέψης, δηλαδή δύο ανθρώπων που αναζήτησαν με πάθος - παρά τις διαφορές τους - το μυστήριο του ανθρώπινου ψυχισμού, καταπιάνεται τόσο επιδερμικά και περιγραφικά μαζί τους. Το οξύμωρο βέβαια είναι ότι ο κινηματογράφος, όπως και όλες οι τέχνες, έχουν επηρεαστεί τόσο πολυεπίπεδα από την ψυχαναλυτική σκέψη, που σε κάνει να απορείς με τη γύμνια της συγκεκριμένης ταινίας ως προς αυτή την επιρροή.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 24-11-2011  |  Διανομή: Odeon  |  Επίσημο Site