Agora

Αίγυπτος υπό Ρωμαϊκή κατοχή, 391 μ.Χ. Η Υπατία (Rachel Weisz) είναι διάσημη νεοπλατωνική φιλόσοφος και μαθηματικός, εκπρόσωπος ενός κόσμου που σιγά-σιγά σβήνει. Ο Χριστιανισμός ισχυροποιείται συνεχώς, την εποχή που η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία βρίσκεται πλέον στη δύση του μεγαλείου της. Ο Davus (Max Minghella) είναι σκλάβος της Υπατίας, που στρέφεται προς τη νέα θρησκεία προσδοκώντας να κερδίσει την ελευθερία του. Δε θα αργήσει όμως να καταλάβει πως είναι ερωτευμένος με τη γυναίκα που υπηρετεί.

Η κριτική ματιά του Amanabar για ένα από τα πιο ευαίσθητα θέματα για την ιστορία της ανθρωπότητας. Τους πολέμους για την εδραίωση μιας και μόνο θρησκείας εις βάρος των υπολοίπων. Αυτό είναι το ένα κυρίαρχο θέμα του «Agora». Το άλλο βρίσκεται στις σχέσεις των ανθρώπων και στην σημασία της αμφισβήτησης και της φιλοσοφίας στην εξελικτική πορεία του ανθρώπου. Μέσα από τα λόγια της Υπατίας o Amenabar κρατάει απόσταση από τους φανατισμούς και τα σκοτεινά πιστεύω. Όταν η Υπατία ρωτάται αν είναι άθεα και αν πιστεύει σε κάτι απαντά: 'Πιστεύω στην φιλοσοφία'. Ανεξάρτητα από την απάντηση που παίρνει, αυτό που θέλει να περάσει εδώ ο Amenabar είναι ότι υπάρχουν σημαντικότερα πράγματα από την θρησκεία, όπως η κριτική ικανότητα του ανθρώπου και η ανάπτυξη της, καθώς και η αποφυγή της καθοδήγησης από οποιονδήποτε μπορεί ή θέλει να διαστρεβλώσει κάθε λεγόμενο και κάθε γραπτό.

Η Υπατία στέκεται απέναντι από τους θρησκόληπτούς και τους φανατικούς, δηλαδή σχεδόν απέναντι από τους πάντες. Ο χριστιανισμός που τελικά επικράτησε, απ' ότι ισχυρίζεται η ιστορία, συγκέντρωσε ένα στρατό ζητιάνων και βοσκών, έδωσε ελεημοσύνη και φούσκωσε τα μυαλά τους περί δικαιοσύνης και ιερού πολέμου. Το έγκλημα της καταστροφής των γραπτών της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και όλων σχεδόν των ανακαλύψεων της έως τότε ανθρωπότητας, έρχεται να επιστεγάσει του λόγου το αληθές. Οι χριστιανοί εισέβαλλαν στην βιβλιοθήκη, και ένας από τους πρώτους άνοιξε έναν πάπυρο, διαβάζοντας τον δεν κατάλαβε ούτε τι λέει, ούτε τι σημασία έχει και αναφώνησε 'Παγανιστές' καταστρέφοντάς τον. Αυτό είναι. Κλειστά μάτια, κλειστά αυτιά και ερμηνεία καταστάσεων με το 'σκοτάδι'. Ό,τι δεν υπάρχει στην Αγία Γραφή πρέπει να καταστραφεί.

Η διδασκαλία της Aλεξανδρινής φιλοσόφου προβάλλει πρώτα τις ανθρώπινες σχέσεις. Τις ειρηνικές. Προβάλλει τους ανθρώπους που το μυαλό τους δουλεύει ελεύθερα και ασταμάτητα, που δεν τους ενδιαφέρει η προσωπική τους ευημερία αλλά εκείνη του συνόλου. Των ανθρώπων που θέλουν να προσφέρουν ανιδιοτελώς. Όλες οι σκηνές που η Υπατία με πολύ αληθινό ενθουσιασμό ανακαλύπτει κάτι καινούργιο, είναι ζηλευτές. Το απλό και το περίπλοκο μπλέκονται με συμμετρία.

Δυστυχώς, όλες αυτές οι γεμάτες νόημα αναζητήσεις, βρίσκονται στο περιθώριο μαχών και διαφωνιών ανάμεσα σε χριστιανούς, παγανιστές και εβραίους, για ένα μεγάλο μέρος του φιλμ. Τα σκηνικά της Αλεξάνδρειας βέβαια μοιάζουν σαν να βγήκαν από τα γραφικά του 'Prince of Persia' και του 'Assassin's Creed' και εντυπωσιάζουν. Απλά δεν φτάνουν για να καλύψουν τις βαρετές, είναι η αλήθεια, διαμάχες επικράτησης των υψηλά ιστάμενων πνευματικών αρχηγών.

Αν η ιστορία έχει αλήθειες και όντως, εν μέσω της εξάπλωσης του χριστιανισμού, η Υπατία έκανε τέτοιες ανακαλύψεις, η τότε νεοσύστατη θρησκεία πήγε την ανθρωπότητα αρκετά βήματα πίσω. Το φιλμ προκαλεί διαφορετικές ερμηνείες και διαφωνίες, κάτι που ορίζει και το εύρος της γοητείας του...

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 28-01-2010  |  Διανομή: Odeon  |  Επίσημο Site