Pan's Labyrinth

Στην Ισπανία του 1944 υποτίθεται πως ο εμφύλιος πόλεμος έχει επισήμως λήξει, όμως το μίσος και η πόλωση εξακολουθεί να κυριεύει τις αντίπαλες παρατάξεις. Η Mercedes (Maribel Verdu) ταξιδεύει μαζί με την κορούλα της, Ofelia (Ivana Baquero), για να συναντηθεί με το σύζυγό της, τον Capitan Vidal (Sergi Lopez), έναν απολυταρχικό αξιωματικό του στρατού. Το στρατόπεδο προς το οποίο κατευθύνονται αποτελεί την εφαλτήριο επιχειρήσεων εκκαθάρισης των γύρω περιοχών από επαναστάτες. Το περιβάλλον για τη μικρούλα είναι ζοφερό, για καλή της τύχη όμως βρίσκει μία παραμυθένια διέξοδο από την ενήλικη πραγματικότητα, έναν λαβύρινθο που ίσως οδηγεί στην ελπίδα. Σε αυτή την ονειροβασία της που κρύβει κάθε λογής εκπλήξεις τη συνοδεύει ένας Φαύνος, ο οποίος φαίνεται να βασίζει πολλά στο κοριτσάκι.

Ο αγγλικός της τίτλος (και κατ' επέκταση η ελληνική μεταφορά του) είναι «Pan's Labyrinth» ('Λαβυρινθος Του Πάνα'), πουθενά όμως στην ταινία ο Φαύνος δε συστήνεται με το όνομα του μυθικού Πάνα. Μυθολογικά, ο Φαύνος είναι μία ρωμαϊκή θεότητα αντίστοιχη του περισσότερο γνώριμου και ελληνικής προέλευσης τραγοπόδαρου θεού.

Ένα παραμύθι είναι προτιμότερο από την πραγματικότητα. Η θέση αυτή φαίνεται πως συνοψίζει σε αδρές γραμμές νοηματικά το πόνημα (υποψήφιο για Oscar στην κατηγορία Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου) του μεξικανού δημιουργού Guillermo Del Toro. Πιθανότατα αυτή η φαντασιακού επιπέδου διαφυγή να θεωρείται άτοπη και ως εκ τούτου μάταιη από κάποιους, εκτός φυσικά κι αν η αληθινή όψη της ζωής είναι τόσο τρομακτική που σε αναγκάζει να κλείνεις φοβικά τα μάτια, τόσο που να μη θες να τα ξανανοίξεις. Παρόλα αυτά, το εν λόγω παραμύθι μέσα στο οποίο διαφεύγει η μικρή Ofelia κάθε άλλο παρά κατάλληλο για παιδικά μάτια είναι. Οι αποκρουστικές όσο και ευφάνταστες φιγούρες (εδώ θα δείτε έναν από τους τρομακτικότερους χαρακτήρες της χρονιάς) αλλά και η ιδιοτέλεια που χαρακτηρίζει τον Φαύνο σίγουρα δε μπορούμε να τα χαρακτηρίσουμε ως ένα τυπικό στοργικό καταφύγιο. Στο όνειρο όμως αυτό υπάρχει ελπίδα, αυτή ακριβώς που στη γνώριμη πραγματικότητα του πολέμου έχει χαθεί. Η στάση του Del Toro λοιπόν είναι σαφώς διατυπωμένη και αναφανδόν κατά του φασισμού και κάθε μορφής καταπίεσης. Η κατακρεούργηση των εκπροσώπων του καταλήγει να αποτελεί ηδονική διαδικασία για το θεατή που όσο περνούν τα λεπτά την προσμένει ανυπόμονα.

Η φωτογραφία της ταινίας στηρίζεται στη λεπτομέρεια χαρίζοντας μας μία ιδιάζουσα στην ομορφιά δημιουργία. Η διαχείριση του Del Toro στο ξεμπλέξιμο του μίτου της υπόθεσης είναι παθιασμένη και πλήρης σε συμβολισμούς. Ενδεικτικά, η επιλογή του Φαύνου ως το πρόσωπο που τείνει χείρα λύτρωσης στην Ofelia αντιπαλεύεται μία κατεστημένη άποψη για το αμαρτωλό παρελθόν του μυθικού αυτού όντως. Είναι επομένως ενδιαφέρον που αποτολμάται ένα τέτοιο ταίριασμα ακόμα και σε αντιπαράθεση με την αρρωστημένη κατάσταση ενός εμφυλίου σπαραγμού. Η σοβαρότερη ένσταση που έχω όμως ως προς το 'Λαβύρινθο του Πάνα' είναι η πλήρης αποκοπή του πραγματικού με το φανταστικό, με κίνδυνο να χαθεί κάπου στη πορεία η αυτόνομη αξία του δεύτερου και να προστρέξεις σε αυτόν μονάχα όταν ο πρώτος είναι αφόρητος. Αυτή πάντως η καλοδουλεμένη ταινία διαθέτει ικανοποιητικό επίπεδο ερμηνειών, με τη μικρή Ivana Baquero και τον Sergi Lopez να ξεχωρίζουν.

Από το «Pan's Labyrinth» μπορείτε να περιμένετε μία αγριεμένη και σκοτεινή ματιά επάνω σε ιστορικές αλήθειες και παραμυθένιους κόσμους. Η αλληγορική πάντως τοποθέτησή της ως προς το πόλεμο και τη διχόνοια είναι από μόνη της μία τεράστια κουβέντα και ξεφεύγει από τα πλαίσια τους σκοπούς του παρόντος κειμένου.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 08-02-2007  |  Διανομή: Audiovisual  |  Επίσημο Site