The Last King of Scotland

Νεαρός σκωτσέζος ιδεαλιστής γιατρός (James McAvoy) εγκαταλείπει τις ανέσεις της πατρίδας και του σπιτιού του για να προσφέρει έργο κάπου στον κόσμο. Στο μυαλό του περισσότερο ξεκάθαρη όμως φαίνεται να είναι αυτή καθ'αυτή η ανάγκη της διαφυγής παρά οποιαδήποτε συνειδητοποιημένη κοινωνική ευαισθητοποίηση. Προορισμός του Nicholas Garrigan καταλήγει να είναι η Ουγκάντα, χώρα στην οποία μόλις έχει συντελεστεί ανατροπή του πολιτικού σκηνικού. Πιο συγκεκριμένα, η εξουσία έχει περάσει πλέον στα χέρια του στρατηγού Idi Amin και μάλλον όχι και με τον πλέον δημοκρατικό τρόπο. Παρόλα αυτά, ο αυτοανακυρησσόμενος νέος ηγέτης όλων των πολιτών της Ουγκάντα χρησιμοποιεί λόγια θελκτικά για το λαό και τις προθέσεις του. Η γνωριμία των δύο ανδρών φέρνει τον νεαρό αρχικά στη θέση του προσωπικού ιατρού του Amin και πολύ σύντομα μέσα σε πεδία σοβαρών πολιτικών αποφάσεων. Αυτή η άβολη κατάσταση όμως για τον Nicholas γίνεται αδιέξοδη από την χειριστική συμπεριφορά του Amin αλλά και από τις ίδιες τις τακτικές που ο δικτάτορας ακολουθεί.

Παραδοσιακά η Αφρικανική ήπειρος δεν 'ησυχάζει' ποτέ. Πηγή δούλων και πλούτου για τους προηγμένους δυτικούς, σημείο πολιτικών προστριβών, υστερόβουλων ανθρώπων, μόνιμο θύμα εμφυλίων, δικτατόρων, πείνας και εξαθλίωσης, ειλικρινά αναρρωτιέμαι τι από τις χειρότερες πληγές δεν έχει περάσει η πολύπαθη αυτή γη και οι λαοί που φιλοξενεί. Στον 'Τελευταίο Βασιλιά της Σκωτίας', ζωντανεύει η ιστορία του περιβόητου δικτάτορα της Ουγκάντα, Idi Amin (γνωστού και ως Αμίν Νταντά), που...'κόσμησε' τον κόσμο με την παρουσία του κατά τη δεκαετία του '70. Πηγή εξιστόρησης, το ομώνυμο μυθιστόρημα του Giles Foden. Έντονα προσανατολισμένο στο πρόσωπο του 'κανίβαλου δικτάτορα', όπως επίσης έγινε γνωστός, η ταινία «The Last King Of Scotland» αποτελεί ένα ανάγλυφο ψυχογράφημα του Amin και, κατ' επέκταση, κάθε τύραννου. Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το ότι επιχειρείται μία στοχοποίηση προς τη ψυχική αστάθεια του δικτάτορα που σαφώς βρίσκεται μέσα στα όρια της ψυχοπαθολογίας. Η παρουσία του νεαρού γιατρού που με το μυαλό γεμάτο επιστημονικές γνώσεις, αλλά καθόλου εμπειρία από πολιτικά παιχνίδια, θα μπορούσε να συμβολίζει την εγκληματική άγνοια - γεμάτη από πιστοποιητικά, αλλά όλα στη θεωρία με ολίγο από ιδεαλισμό - του μέσου δυτικού πολίτη απέναντι σε ιστορικά γενονότα και αλήθειες. Ο Garrigan της ιστορίας, βιάζεται ψυχικά από τον παράφρονα Amin εξαιτίας της χαμογελαστής του άγνοιας να προγνώσει το καλό και το κακό. Είναι όμως αυτή η ουσία του 'Τελευταίου Βασιλιά της Σκωτίας'; Προτιμώ να μείνω στον άκρως ειρωνικό τίτλο που μπορεί να οδηγήσει τον καθένα - συνεπικουρούμενης φυσικά και της ταινίας - στα δικά του προσωπικά συμπεράσματα.

Ως προς την ταινία τώρα, ο προσφάτως τιμηθείς με υποψηφιότητα για Oscar Forest Whitaker χτίζει μία ιδρωμένη και έντονα αντιφατική προσωπικότητα. Με βλέμμα παράφρονα, που προσπαθεί φιλότιμα να κρύψει την διαλυμένη παιδικότητα της ψυχής του, προκαλεί έως και τον οίκτο για το χαρακτήρα που ενσαρκώνει. Γιατί ναι, ο Amin του Whitaker είναι ένα παιδί μέσα σε σώμα ενήλικα που αγκωμαχά να παραστήσει τον σπουδαίο, ακόμα και τον κοινωνικά λειτουργικό άνθρωπο και ηγέτη. Με τον όρο παιδί, φυσικά δεν αναφέρομαι σε κάποιο αθώο πλάσμα και πολύ περισσότερο δε προκύπτει κάτι τέτοιο από την ερμηνεία του Whitaker. Αλλά πολύ απλά θέλει (σεναριακά, σκηνοθετικά και υποκριτικά) τσαγανό να πεις πως ένα τέρας από τα πολλά που έχει γράψει η ιστορία δεν είναι μόνο ένας φονιάς που ήρθε στον κόσμο με παρθενογένεση αλλά μία ταραγμένη ψυχική οντότητα που η δικιά του αναπηρία ή μειονεξία προκαλεί δυσανάλογα περισσότερο πόνο στους άλλους. Και αυτή είναι η καρδιά της ταινίας, που αποτυπώνεται και στην αντίθεση των δύο πρωταγωνιστών. Ο James McAvoy δείχνει να στέκεται με αξιώσεις στο πλευρό του Whitaker, χωρίς όμως να πέφτει στην παγίδα του να αντιπροσωπεύει το απόλυτο καλό, διατηρώντας και τη σκοτεινή του πλευρά. Για την ιστορία, να αναφέρουμε πως από την ταινία κάνει ένα μάλλον αδιάφορο πέρασμα η Gillian Anderson. Σκηνοθετικά, ο ρόλος του Kevin MacDonald («Touching The Void») είναι κρίσιμος και σε κερδίζει μεταφέροντάς σε στον χώρο της πλοκής και μεταδίδοντάς σου την ένταση όπου οι περιστάσεις το απαιτούν. Αξίζει, τέλος, μία ειδική μνεία στη φωτογραφία του Anthony Don Mantle που αποδίδει με πιστότητα τα χρώματα της Αφρικανικής ηπείρου.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 25-01-2007  |  Διανομή: Odeon  |  Επίσημο Site