It Was Just An Accident

Ο Eghbal (Ebrahim Azizi) επιστρέφει σπίτι οδικώς με τη σύζυγό του και την κόρη του, όταν χτυπάει έναν σκύλο, σκοτώνοντας το καημένο το ζώο και καταστρέφοντας τον κινητήρα του. Ζητώντας βοήθεια στον δρόμο, περιπλανιέται σε μια αποθήκη. Εκεί, ένας εργάτης ονόματι Vahid (Vahid Mobasseri) τον εντοπίζει, και είναι πιθανό να μη συναντιούνται για πρώτη φορά. Η ζωή του Vahid βρίσκεται σε χάος από την κολασμένη περίοδο που πέρασε στη φυλακή, λόγω των πράξεων ενός βασανιστή που αποκαλεί Ξυλοπόδαρο - και νομίζει ότι ο Eghbal είναι αυτός ο άνθρωπος. Ενώ η παρόρμησή του για εκδίκηση είναι αστραπιαία, η αμφιβολία σπέρνεται από τον αιχμάλωτό του, και ο Vahid πρέπει να ζητήσει βοήθεια από άλλους συν-επιζώντες, συμπεριλαμβανομένης της Shiva (Mariam Afshari), μιας φωτογράφου γάμων, και μιας νύφης ονόματι Golrokh (Hadis Pakbaten) - πλάι στον γαμπρό (Majid Panahi) και τον παρορμητικό φίλο τους (Mohamad Ali Elyasmehr). Αντιμέτωποι με τον άνδρα που πιστεύουν ότι ήταν σαδιστής βασανιστής, αναρωτιούνται τι πρέπει να κάνουν.

Ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του ιρανικού κινηματογράφου, ο Jafar Panahi έχει αντιμετωπίσει χρόνια προβλήματα με το καθεστώς της πατρίδας του. Αρχικά, το 2010 του απαγορεύτηκε να γυρίζει ταινίες, εκείνος όμως συνέχισε να το κάνει στα κρυφά και να φυγαδεύει τις δουλειές του στα φεστιβάλ του εξωτερικού, όπου εξακολουθούσε να κερδίζει διακρίσεις. Λίγα χρόνια πριν, συνελήφθη και φυλακίστηκε, για να απελευθερωθεί μόλις πέρυσι. Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, ετοίμασε την πρώτη του ταινία ύστερα από τη φυλάκισή του, η οποία ταξίδεψε μέχρι το Φεστιβάλ Καννών, όπου και απέσπασε το Χρυσό Φοίνικα, την ύψιστη διάκριση της διοργάνωσης. Κι εκεί που θα περίμενες μια οργισμένη δημιουργία, ο Panahi παρέδωσε μια από τις πιο νηφάλιες δουλειές του.

Το «It Was Just an Accident» θίγει όλα τα κακώς κείμενα της σύγχρονης ιρανικής κοινωνίας: τη θεοκρατία, το συντηρητισμό, τον απομονωτισμό, τις ανισότητες. Όμως δεν το κάνει υπό ένα εκδικητικό πρίσμα, αλλά με διάθεση συγχώρεσης, διαλόγου και κατανόησης. Ο Panahi πιστεύει ακράδαντα στην ανθρώπινη καλοσύνη και ισχυρίζεται, μέσω της ταινίας του, πως αν κάτι μπορεί να νικήσει το καθεστώς της χώρας του, αυτό είναι ακριβώς το γεγονός πως οι αντίπαλοί του δε μοιράζονται την τάση του για βία και εξολόθρευση καθετί διαφορετικού. Επηρεασμένος από το θέατρο του παραλόγου, με αναφορές στο "Περιμένοντας τον Γκοντό" του Beckett να εντάσσονται αρμονικά στην αφήγηση, ο Ιρανός σκηνοθέτης στήνει ένα διαλογικό δράμα πάνω στην αυτοδικία, τη συγχώρεση και την ομόνοια.

Αδυναμίες, φυσικά, υπάρχουν και είναι αρκετές, ικανές να μειώσουν το συνολικό αντίκτυπο της ταινίας. Το σενάριο έχει ουκ ολίγα κενά, κάμποσες ευκολίες, που υπάρχουν για να εξυπηρετήσουν όσα θέλει να πει ο Panahi, αλλά δε δένουν σε μια αληθοφανή, πειστική πλοκή. Οι διάλογοι κάποιες φορές γίνονται πομπώδεις και διδακτικοί, ενώ οι συμβολισμοί του έργου είναι, συχνά, υπερβολικά προφανείς. Ο σκηνοθέτης δεν αποφεύγει τη ρητορεία, αγχωμένος καθώς είναι να τα πει όλα μέσω αυτής της ταινίας, να σχολιάσει καθετί μεμπτό στην κοινωνία της πατρίδας του, να εξωτερικεύσει σκέψεις και συναισθήματα που τον έκαιγαν όσο παρέμενε φιμωμένος. Παρά τη μικρή, σχετικά, διάρκειά της, η ταινία καταλήγει λίγο φλύαρη εξαιτίας ακριβώς αυτών των στιγμών υπερβολικού μελοδραματισμού.

Όμως, το «It Was Just an Accident» παραμένει, παρά τις αδυναμίες του, μια καλή και σημαντική ταινία. Διασωζόμενο σε μεγάλο βαθμό χάρη στο ανακουφιστικό χιούμορ που εντάσσει ο Panahi στο σενάριο, το φιλμ είναι μια ειλικρινής και ωμή κατάθεση ενός πολύπαθου κινηματογραφιστή. Δεν είναι η καλύτερη ταινία της χρονιάς, δεν ήταν καν η καλύτερη ταινία του φετινού Φεστιβάλ Καννών και δεν είναι σίγουρα ένας Χρυσός Φοίνικας που θα συζητείται ανάμεσα στους καλύτερους. Η επιλογή της επιτροπής ήταν καθαρά πολιτική και λιγότερο αισθητική. Όμως, το έργο εξακολουθεί να είναι απολύτως αξιόλογο, ενδιαφέρον και γεμάτο έξυπνες ιδέες, μια ρεαλιστική απεικόνιση της ιρανικής κοινωνίας από ένα δημιουργό που αγαπά τη χώρα του και πληγώνεται να τη βλέπει να υποφέρει.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 16-10-2025  |  Διανομή: Weird Wave