September 5

Κατά τη διάρκεια των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Μονάχου το 1972, μια αμερικανική ομάδα αθλητικών μεταδόσεων αναγκάστηκε να μεταπηδήσει από το αθλητικό ρεπορτάζ στη ζωντανή κάλυψη της είδησης ομηρίας ισραηλινών αθλητών. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο Jeff (John Magaro), ένας νεαρός και φιλόδοξος δημοσιογράφος που προσπαθεί να αποδείξει την αξία του στο αφεντικό του, το θρυλικό τηλεοπτικό στέλεχος Roone Arledge (Peter Sarsgaard). Μαζί με τη Γερμανίδα διερμηνέα Marianne (Leonie Benesch) και τον μέντορά του, Marvin Bader (Ben Chaplin), ο Jeff αναλαμβάνει απροσδόκητα το τιμόνι της τηλεοπτικής κάλυψης. Καθώς οι περιγραφές αλλάζουν, ο χρόνος περνάει και οι αντικρουόμενες φήμες εξαπλώνονται, με τις ζωές των ομήρων να κρέμονται από μια κλωστή, ο Jeff παλεύει με δύσκολες αποφάσεις, ενώ έρχεται αντιμέτωπος με τη δική του ηθική πυξίδα.

Ο κόσμος κάνει, διαχρονικά αλλά ακόμα περισσότερο στην εποχή μας, το λάθος να κρίνει πρωτίστως την ιδεολογία έναντι της φόρμας μιας ταινίας, κοινώς το τι θέλει να πει μια ταινία και όχι το πώς το λέει. Έτσι, όμως, αριστουργήματα όπως το «Battleship Potemkin» ή το «The Birth of a Nation» θα έπρεπε να ακυρωθούν, όπως άλλωστε έχουν αποπειραθεί να κάνουν διάφοροι αδαείς. Η συζήτηση ύστερα μετατοπίζεται σε φιλοσοφικά μονοπάτια, αφού στην εξίσωση υπεισέρχεται ο παράγοντας του υποκειμενισμού, του προσωπικού κριτηρίου που συνδέεται με την ατομική ιδεολογία, η θερμόαιμη αποτίμηση γεγονότων σχετικών με την επικαιρότητα. Το να κρίνουμε αν η ταινία λέει κινηματογραφικώς καλά αυτό που θέλει να πει, από την άλλη, είναι ασφαλέστερο και η αντικειμενική κρίση επ' αυτού ευκολότερα επιτεύξιμη.

Θα ήταν, λοιπόν, διπλά λάθος να καταδικάσουμε το «September 5» για τη θέση που, φαινομενικά, παίρνει σε ένα καυτό ζήτημα της επικαιρότητας. Διπλά, αφενός για το λόγο που εξηγήθηκε παραπάνω, αφετέρου γιατί δεν είναι αυτό το πραγματικό θέμα της ταινίας. Το τρίτο μεγάλου μήκους φιλμ του Tim Fehlbaum μιλά μόνο σε ένα δεύτερο επίπεδο για την Αραβοϊσραηλινή σύγκρουση, αφήνοντας μάλιστα τη νύξη ότι δεν είναι παρά ένα ακόμη πρόβλημα που δημιούργησε η Δύση, στην προσπάθειά της να ξορκίσει αιώνες αντισημιτισμού, με αποκορύφωμα το Ολοκαύτωμα. Μόνο που, ύστερα από τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, γενιές Ευρωπαίων μεγάλωσαν με το παραμύθι πως η Γηραιά Ήπειρος είχε καταφέρει να δώσει τέλος στους πολέμους της, ενώ στην πραγματικότητα απλά τους "μετακόμισε" αλλού. Εκείνοι, όμως, βρήκαν τον τρόπο να επιστρέψουν και να χαλάσουν τη γιορτή διαγραφής του μελανού παρελθόντος που θα αποτελούσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1972, οι πρώτοι σε γερμανικό έδαφος μετά το 1936.

Το βασικό θέμα, εντούτοις, της ταινίας είναι η ηθική των μέσων ενημέρωσης στην εποχή της κυριαρχίας της εικόνας, όπου τα πάντα μετατρέπονται σε θέαμα προς τέρψη του κοινού, ακόμα κι αν εμπλέκονται ανθρώπινες ζωές κι η αξιοπρέπεια των θυμάτων και των συγγενών τους. Ο κεντρικός χαρακτήρας του έργου, ο Jeff, αποκαλύπτεται σταδιακά ως ένας αδίστακτος άνδρας, ο οποίος θα κάνει τα πάντα για να ανεβάσει την τηλεθέαση και για να βγάλει πρώτος την καυτή είδηση, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει πως θα ρισκάρει να διαδώσει ανεπιβεβαίωτες φήμες. Το σχόλιο της ταινίας για την εποχή της διασποράς ψευδών ειδήσεων είναι σαφές, καθιστώντας τη ακόμα πιο επίκαιρη.

Τη θεματική του ο Fehlbaum την υπηρετεί μέσω της σκηνοθεσίας του, βοηθούμενος από την εξαιρετική διεύθυνση φωτογραφίας, την υποβλητική μουσική υπόκρουση, το θεσπέσιο καστ και την πιστή ανάπλαση της εποχής, μέσω των κοστουμιών, των κομμώσεων, των σκηνικών και του χρώματος. Η διαρκώς χειροκίνητη κάμερα προσδίδει ένταση και μια αίσθηση αστάθειας, αγωνίας και ταραχής στα δρώμενα, ενώ οι χαμηλοί φωτισμοί συμβάλλουν σε μια κλειστοφοβική ατμόσφαιρα. Το άγχος και το σασπένς ενισχύονται από την αντίστοιχη μουσική, ενώ το καστ συγχρονίζεται ώστε όλοι να βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος και να παραδίδουν μια υποδειγματική ερμηνεία συνόλου.

Σε μια ιδανικότερη συγκυρία, θα μιλούσαμε περισσότερο για το «September 5», πιθανώς και με αφορμή τις οσκαρικές υποψηφιότητες. Στους σοσιαλμιντιακούς καιρούς μας και στο αμήχανο μπροστά στο παλαιστινιακό ζήτημα Χόλιγουντ, όμως, η ταινία αγνοείται ή προβάλλεται περιορισμένα και συζητιέται ακόμη λιγότερο. Κι όμως, χωρίς να κομίζει κάτι νέο στη φόρμα ή στο περιεχόμενο του κινηματογράφου, η ταινία του Tim Fehlbaum έχει μερι??ά σημαντικά πράγματα να πει και, για να μην ξεχνάμε τον πρόλογο του κειμένου, ξέρει πώς να τα πει με κινηματογραφικό τρόπο.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 06-03-2025  |  Διανομή: Feelgood Entertainment