The New Year That Never Came

Στις 20 Δεκεμβρίου του 1989, η Ρουμανία βρίσκεται στα πρόθυρα της επανάστασης. Οι δρόμοι σφύζουν από ζωή με όλες τις διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται, οι φοιτητές κοροϊδεύουν το καθεστώς μέσα από την τέχνη και τα σόου της Πρωτοχρονιάς δοξάζουν τον Τσαουσέσκου. Ωστόσο, μέσα στα κρύα σπίτια που δεν έχουν θέρμανση, οι οικογένειες δυσφορούν και δίνουν μάχη με τις προσωπικές συγκρούσεις και την πανταχού παρούσα σεκουριτάτε. Έξι φαινομενικά ασύνδετες ζωές διασταυρώνονται με αναπάντεχους τρόπους. Καθώς οι εντάσεις φτάνουν στο απροχώρητο, μια καταλυτική στιγμή τους ενώνει και οδηγεί στη δραματική πτώση του Τσαουσέσκου και του κομμουνιστικού καθεστώτος.

Το «The New Year That Never Came» ακολουθεί την παράδοση αμερικανικών («Short Cuts» του Robert Altman, «Pulp Fiction» του Κουέντιν Ταραντίνο, «Magnolia» του Paul Thomas Anderson) και μη («Amores Perros» του Alejandro G. Inarritu, «Ένας Αλλος Κόσμος» του Χριστόφορου Παπακαλιάτη) ταινιών αποτελούμενων από διαφορετικές ιστορίες, οι οποίες στο φινάλε συνδέονται με φόντο μια κοινή εμπειρία, μια κοινωνικοπολιτική συγκυρία ή ένα συλλογικό φαινόμενο. Εν προκειμένω, ο Ρουμάνος σκηνοθέτης Bogdan Muresanu χρησιμοποιεί ως φόντο την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στη χώρα του για να πει τις ιστορίες ανθρώπων από όλο το φάσμα της εγχώριας κοινωνίας: καλλιτέχνες, φοιτητές, απλοί άνθρωποι της εργατικής τάξης κλπ.

Μέσα από όμορφη ανασύσταση της εποχής, πειστικές ερμηνείες και σκηνές σεναριακής μαεστρίας, ισορροπημένες άψογα ανάμεσα στο δραματικό στοιχείο, το διακριτικό αλλά απολύτως καυστικό χιούμορ, το κοινωνικοπολιτικό σχόλιο και την ιστορική, κριτική ματιά στο παρελθόν, ο Muresanu αναδεικνύει τον απλό πολίτη ως κινητήριο μοχλό της Ιστορίας. Για τον Ρουμάνο σκηνοθέτη, χρειάζεται η συμβολή όλων, πλούσιων και φτωχών, μορφωμένων και αμόρφωτων, καλλιτεχνών κι επιστημόνων, προκειμένου να επέλθει η κοινωνική αλλαγή. Ο λαός είναι ένα σώμα από το οποίο δε γίνεται να λείπει καμία ομάδα, αφού έτσι θα είναι σαν οργανισμός δίχως ορισμένα ζωτικά όργανα. Ακριβώς εκεί, στο διαίρει και βασίλευε, στοχεύει άλλωστε και η απολυταρχική εξουσία.

Υπάρχουν, εντούτοις, στιγμές όπου νιώθει κανείς πως το αποτέλεσμα είναι σεναριακά άνισο και δραματουργικά εκβιαστικό, λες και ο Muresanu δεν εμπιστεύεται την ιστορία και τους χαρακτήρες του και προβαίνει σε αφηγηματικά "τρικ" προκειμένου να επέλθει η απαιτούμενη δραματική κορύφωση. Μπορεί το τελευταίο μισάωρο να είναι ένα tour-de-force σκηνοθετικής και σεναριακής δεξιοτεχνίας, όμως λίγο πριν φθάσουμε εκεί η αφήγηση έχει ξεχειλώσει, οι χαρακτήρες έχουν κάνει κύκλους γύρω από τον εαυτό τους και ο θεατής έχει κληθεί να υπομείνει τουλάχιστον μία πρώτη ώρα ταινίας κατά τη διάρκεια της οποίας δεν καταλαβαίνει ποιος ακριβώς χαρακτήρας επιδιώκει τι μέσα στην ταινία. Μοιραία, άλλωστε, όπως στις περισσότερες σπονδυλωτές ταινίες, δεν είναι όλες οι επιμέρους ιστορίες εξίσου ενδιαφέρουσες, και το αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν κομμάτια μειωμένου ενδιαφέροντος μέσα στο φιλμ.

Πάντως, παρά τα ελαττώματά του το «The New Year That Never Came» είναι ένα αξιοσημείωτο δείγμα πολιτικού κινηματογράφου, από μια χώρα η οποία σταθερά, τις τελευταίες δεκαετίες, δίνει σημάδια ωριμότητας στη φιλμική παραγωγή της. Η ταινία μας συστήνει ένα πολλά υποσχόμενο ταλέντο πίσω από το φακό, αυτό του Bogdan Muresanu, από τον οποίο μπορούμε να περιμένουμε πράγματα στο μέλλον. Μεγάλο προτέρημά του είναι ακριβώς η ικανότητά του να "εμβολιάζει" με χιούμορ ακόμα και τις πιο σκοτεινές στιγμές του σινεμά του, καθιστώντας το προσιτό σε ένα μεγαλύτερο κοινό και ταυτόχρονα δείχνοντας πως ο ίδιος δεν παίρνει στα σοβαρά τον εαυτό του.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 20-02-2025  |  Διανομή: Cinobo