The Zone Of Interest

Ο Rudolf Hoss (Christian Friedel), και η σύζυγός του Hedwig (Sandra Huller), προσπαθούν να χτίσουν μια ονειρεμένη ζωή για τα παιδιά τους σε ένα σπίτι με κήπο δίπλα σε ένα στρατόπεδο, διοικητής του οποίου είναι ο πρώτος. Όταν ο Hoss πάρει μετάθεση και προαγωγή σε άλλο πόστο μακριά από το στρατόπεδο, η οικογένειά του θα μείνει εκεί, μη θέλοντας να εγκαταλείψει την ειδυλλιακή της κατοικία. Οι καθημερινές τους ασχολίες δημιουργούν έναν ιδιωτικό παράδεισο, μόνο που στο φόντο ένας μυστηριώδης μαύρος καπνός κάνει κάθε τόσο την εμφάνισή του, ανεξήγητα ουρλιαχτά διαταράσσουν το βραδινό τους ύπνο και τα παιδιά επιτρέπεται να παίζουν μέχρι το σημείο όπου τα σταματά μια ταμπέλα, επάνω στην οποία είναι γραμμένη μονάχα μία λέξη: Αουσβιτς.

Ταινίες για το Ολοκαύτωμα υπάρχουν πολλές, κάποιες από αυτές μάλιστα έχουν γνωρίσει την παγκόσμια καταξίωση, έχουν φέρει στους δημιουργούς τους βραβεία κι αναγνώριση και έχουν μείνει κλασικές, ως αριστουργήματα της Έβδομης Τέχνης. Από καλλιτεχνικά φιλμ μικρού μήκους όπως το «Night and Fog» (1956) του Alain Resnais μέχρι το επικής διάρκειας ντοκιμαντέρ «SHOAH» (1985) του Claude Lanzmann κι από τα οσκαρικά «Schindler's List» (1993) του Steven Spielberg και «The Pianist» (2002) του Roman Polanski μέχρι το πρόσφατο «Son of Saul» (2015) του Laszlo Nemes, ο κινηματογράφος έχει φροντίσει να απεικονίσει τη φρίκη αυτής της τερατώδους γενοκτονίας δείχνοντάς μας ό,τι συνέβη μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί. Ο Βρετανός σκηνοθέτης Jonathan Glazer, στην καινούργια του ταινία δέκα ολόκληρα χρόνια μετά το «Under the Skin», διασκευάζει το ομότιτλο μυθιστόρημα του Martin Amis και έρχεται να μας δείξει τι συνέβαινε έξω από τα στρατόπεδα, δίχως όμως η ταινία του να υπολείπεται συναισθηματικής έντασης των προαναφερθέντων έργων.

Το «The Zone of Interest» είναι ένα εξαιρετικό δείγμα "αργού", στοχαστικού κινηματογράφου που αρνείται κατηγορηματικά να γίνει επεξηγηματικός, στην προσπάθειά του να συγκινήσει, να σοκάρει ή να τρομάξει το κοινό του. Καθ' όλη τη διάρκειά του, δε θα δούμε καμία φρικτή εικόνα, η κάμερα δε θα διεισδύσει ούτε για μια στιγμή στο εσωτερικό του στρατοπέδου, και η κτηνωδία θα υπάρχει μόνο διακριτικά στο κάδρο, ως τμήμα μιας ευρύτερης (και πανέμορφης, η δουλειά στη διεύθυνση φωτογραφίας είναι για μία ακόμη φορά σε ταινία του Glazer εξαίσια) σύνθεσης, εντός της οποίας η πλοκή περιορίζεται στα απολύτως στοιχειώδη, παρουσιάζοντάς μας την καθημερινότητα μιας χούφτας χαρακτήρων, σαν ένα «Turin Horse» τοποθετημένο λίγα μέτρα δίπλα από το σημείο όπου διαπράχθηκε το μεγαλύτερο έγκλημα του 20ού αιώνα.

Προς το τέλος της ταινίας του, χωρίς η πλοκή να κλιμακώνεται με κάποιον από τους τρόπους στους οποίους μας έχουν συνηθίσει οι κινηματογραφικές συμβάσεις, ο Glazer εγκαταλείπει τους χαρακτήρες του για να επισκεφθεί, σε αποστασιοποιημένα, ντοκιμαντερίστικα γενικά πλάνα τους χώρους του Αουσβιτς σήμερα, όπου οι σωροί των ρούχων των πρώην κρατουμένων που βρήκαν στους θαλάμους αερίων άδικο, πρόωρο και απεχθή θάνατο αποτελούν πια τη μόνη υπόμνηση της φρίκης για την οποία είναι ικανό το είδος μας. Εκεί, ο Βρετανός δημιουργός μοιάζει να επιβεβαιώνει αυτό που είχε πει κάποτε ο Γάλλος ντοκιμαντερίστας Claude Lanzmann, μιλώντας για την ταινία του «SHOAH»: "Απόδειξη της φρίκης δεν είναι τα πτώματα, αλλά η απουσία τους".

Το «The Zone of Interest», η πολυαναμενόμενη επιστροφή του Jonathan Glazer, δικαιώνει τις προσδοκίες και αποτελεί ένα άμεσα κλασικό έργο, που κατατάσσεται ασφαλώς στα καλύτερα της χρονιάς που διανύουμε. Είναι μια ταινία που δε μοιάζει με καμία άλλη σχετική με το Ολοκαύτωμα που έχουμε δει ποτέ, αφού "φυτεύει" την αγριότητα μέσα σε πανέμορφα τοπία, ολάνθιστους κήπους λουσμένους στο φως του ήλιου. Το πιο σημαντικό, και μαζί ανησυχητικό, που υπενθυμίζει εμφατικά η ταινία του Glazer, όμως, είναι ότι οι υπεύθυνοι για αυτές τις βαρβαρότητες ήταν άνθρωποι σαν όλους εμάς, και κάτι τέτοιο μπορεί ανά πάσα στιγμή να επαναληφθεί.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 14-12-2023  |  Διανομή: Σπέντζος