Anatomie D' Une Chute

Ο Samuel (Samuel Theis) βρίσκεται νεκρός έξω από το απομονωμένο σαλέ όπου ζούσε με τη γυναίκα του Sandra (Sandra Huller), μια Γερμανίδα συγγραφέα, και τον 11χρονο γιο τους Daniel (Milo Machado Graner), ο οποίος έχει προβλήματα όρασης. Η έρευνα οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο θάνατός του δεν προήλθε από ατύχημα, είναι όμως αδύνατο να διευκρινιστεί εάν αυτοκτόνησε ή αν δολοφονήθηκε. Η Sandra θεωρείται η βασική ύποπτος και οδηγείται στο δικαστήριο, όπου η προβληματική σχέση του ζευγαριού ξεδιπλώνεται σε όλες τις επώδυνες λεπτομέρειές της. Ο Daniel βρίσκεται στη μέση.

Τίποτα στην προγενέστερη φιλμογραφία της Γαλλίδας σκηνοθέτριας Justine Triet δε θα μπορούσε να μας προετοιμάσει για το «Anatomie D' Une Chute». Ταινίες όπως το «Sibyl» (2019), η αμέσως προηγούμενη δουλειά της, ήταν ικανές να προκαλέσουν έως και εκνευρισμό με την ακατάσχετη φλυαρία τους, τον άκρατο ομφαλοσκοπισμό τους, τη ναρκισσιστική καλλιέπειά τους που αδυνατούσε να συνδυαστεί με ένα υποτυπώδες σεναριακό βάθος. Και να που η νέα της, βραβευμένη με Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών, ταινία έρχεται να διαψεύσει τις προσδοκίες, να αποδείξει την ικανότητά της να γράψει ένα από τα πιο πολυδιάστατα σενάρια των τελευταίων ετών και να αλλάξει άρδην την εικόνα της στα μάτια της κινηματογραφικής κοινότητας.

Σε αντίθεση με πρόσφατες απόπειρες σαν την «Barbie» της Greta Gerwig, που προσπάθησαν να "αποδομήσουν την πατριαρχία" αλλά απέτυχαν εξαιτίας της μονομερούς οπτικής και της χοντροκομμένης πολυλογίας τους, το «Anatomie D' Une Chute» κατορθώνει να αποτυπώσει τις δυναμικές που αναπτύσσονται μέσα σε μια σχέση δίχως απλουστεύσεις, δίχως καλούς - κακούς, δίχως εύκολα σχήματα. Η Triet αναγνωρίζει πως η "πτώση" ενός γάμου (διπλής ανάγνωσης, φυσικά, ο τίτλος του φιλμ) δεν μπορεί ποτέ να είναι προϊόν αποκλειστικά ενός παράγοντα, ενός προσώπου ή μιας συμπεριφοράς, αλλά το αποτέλεσμα μακροχρόνιας φθοράς που πηγάζει κι από τα δύο μέρη. Μέσα από έναν πυκνό ιστό λεπτομερειών, αποκαλύπτεται η κατακόρυφη "παρακμή" μιας σχέσης που ξεκίνησε από τον έρωτα και το πάθος για να καταλήξει σε συναισθηματικό πόλεμο και, ενδεχομένως, σε μια απόπειρα αλληλοεξόντωσης.

Η Triet διαχειρίζεται το θέμα της με λεπτότητα, ενορχηστρώνοντας σπουδαίες διαλογικές σκηνές. Η σκηνή του ηχογραφημένου καυγά, για παράδειγμα, είναι υπόδειγμα διαλογικής δεξιοτεχνίας, ξεκινώντας από μια απλή, καθημερινή διαφωνία, για να φτάσει σε ένα οδυνηρό ξέσπασμα, με τη βοήθεια και του εξαιρετικού μοντάζ, που εναλλάσσεται ανάμεσα σε σκηνές στο δικαστήριο και σε αναδρομές που ζωντανεύουν ορισμένα από τα γεγονότα που έλαβαν χώρα πριν το φόνο. Η Γαλλίδα δημιουργός, εντούτοις, αναγνωρίζει πως σε μια τέτοια περίπτωση, αυτό που εμείς οι άνθρωποι συνηθίζουμε να αποκαλούμε "αλήθεια" είναι κάτι πολύ αόριστο και δύσκολο να αποσαφηνιστεί. Ποιος είναι σε θέση να δώσει δίκιο ή να κατηγορήσει έναν άνθρωπο αν δεν έχει υπάρξει στη θέση του, αν δεν έχει βιώσει τα γεγονότα από τη δική του οπτική; Γι' αυτό και το μεγαλειώδες φινάλε της ταινίας διατηρεί την αμφιβολία, δεν προσφέρει εύκολες απαντήσεις, ενθαρρύνει το θεατή να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.

Στην υλοποίηση όλων αυτών των θαυμάσιων ιδεών και στη μετατροπή τους σε μια σπουδαία, ολοκληρωμένη ταινία, συμβάλλουν τόσο οι ηθοποιοί όσο και το συνεργείο της ταινίας. Η Sandra Huller, την οποία απολαύσαμε στο «Toni Erdmann» της Maren Ade και αναμένουμε στο «The Zone of Interest» του Jonathan Glazer, δίνει μια σύνθετη, αινιγματική ερμηνεία απολύτως εναρμονισμένη με το χαρακτήρα της, αλλά και με το ίδιο το θέμα του σεναρίου. Η φωτογραφία αποτυπώνει το δισυπόστατο των γεγονότων που ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια μας μέσα από τις εναλλαγές εσωτερικών κι εξωτερικών χώρων, ενώ η Triet χρησιμοποιεί έξυπνα και τη μουσική υπόκρουση, είτε εξωδιηγητικά, είτε ως στοιχείο της ίδιας της αφήγησης.

Προφανώς, δεν έχουμε ακόμα δει την πλειοψηφία των ταινιών που διαγωνίστηκαν για το Χρυσό Φοίνικα στο πρόσφατο Φεστιβάλ των Καννών. Ως εκ τούτου, δεν είμαστε σε θέση να σχηματίσουμε προσωπική άποψη αναφορικά με το αν το «Anatomie D' Une Chute» ήταν ή όχι η καλύτερη ταινία του Επίσημου Διαγωνιστικού και, κατά συνέπεια, αν η βράβευσή της ήταν δίκαιη. Αυτό που με σιγουριά μπορούμε να ισχυριστούμε, πάντως, ήταν ότι η επιλογή του Προέδρου της Κριτικής Επιτροπής, Ruben Ostlund, να απονείμει το Χρυσό Φοίνικα στο φιλμ της Justine Triet δεν ήταν επιπόλαιη. Η ταινία αυτή διαχειρίζεται ένα δύσκολο, επίκαιρο θέμα με οξυδέρκεια και αυτοσυγκράτηση και γι' αυτό της αξίζει κάθε έπαινος.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 31-08-2023  |  Διανομή: Σπέντζος