Air

Η ιστορία του πωλητή παπουτσιών Sonny Vaccaro (Matt Damon) ξεκινά όταν τον προσέλαβε το αφεντικό της εταιρείας Nike, Phil Knight (Ben Affleck), για να αναλάβει το Τμήμα Μπάσκετ. Έχοντας ως αποστολή να κλείσει αποκλειστικά συμβόλαια συνεργασίας και διαφήμισης με διάσημους παίκτες, ο Sonny συνέλαβε το παράτολμο σχέδιο να προτείνει συνεργασία στον ανερχόμενο, τότε, Michael Jordan, πιστεύοντας πως θα εξελιχθεί στον κορυφαίο αθλητή όλων των εποχών. Για να καταφέρει να κλείσει το συμβόλαιο, θα πρέπει να πείσει το αφεντικό του να του παραχωρήσει το επιθυμητό κεφάλαιο, να σχεδιάσει νέο παπούτσι μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο και να δώσει στον αθλητή να καταλάβει γιατί η προσφορά του είναι αυτό που χρειάζεται.

Ο Ben Affleck και ο Matt Damon είναι δύο τύποι που μας αρέσουν πολύ. Φίλοι από παλιά, συγκάτοικοι όταν ακόμη δεν ήταν διάσημος κανένας τους, συν - σεναριογράφοι και συμπρωταγωνιστές της πρώτης μεγάλης επιτυχίας τους, του «Good Will Hunting» (Gus Van Sant, 1997) αλλά και του πρόσφατου «The Last Duel» (2021) του Ridley Scott, αποφάσισαν πρόσφατα να κάνουν το επόμενο βήμα στην καριέρα και τη συνεργασία τους: να συστήσουν τη δική τους εταιρεία παραγωγής, την Artists Equity, με στόχο να στηρίξουν την παρακολούθηση ταινιών στη σκοτεινή αίθουσα, που στις μέρες μας απειλείται έντονα λόγω της πανδημίας που πέρασε και της ανόδου του streaming.

Το «Air» είναι η πρώτη κυκλοφορία της εταιρείας και ενδεικτική του σινεμά που (ελπίζαμε πως) θέλουν να κάνουν οι Affleck και Damon, του σινεμά που εκλείπει και που δείχνει να αφορά όλο και περισσότερο τις πλατφόρμες και μόνο: το αφηγηματικό σινεμά μεγάλου κοινού, που ωστόσο δεν εγκλωβίζεται στις απαιτήσεις κάποιου "σύμπαντος" ή άλλου είδους franchise. Θεμελιωμένο στη λαϊκή απήχηση που παραδοσιακά έχει (και καλά κάνει) το αμερικανικό σινεμά, το «Air» είναι η αληθινή ιστορία ενός ανθρώπου που πέτυχε ένα φαινομενικά ακατόρθωτο επίτευγμα, βάζοντας το δικό του, φαινομενικά μικρό αλλά σημαντικό, λιθαράκι στην αλλαγή αυτού του κόσμου προς το καλύτερο. Μπορεί να ακούγεται τρομακτικά κλισέ, δεν είναι όμως, γιατί πίσω και μπροστά από το φακό υπάρχει ταλέντο και γνώση της κινηματογραφικής γλώσσας.

Ο Affleck είναι καλός ηθοποιός (κι εδώ το αποδεικνύει με ένα ρόλο αρκετά διαφορετικό από ό,τι τον έχουμε συνηθίσει), είναι όμως ακόμα καλύτερος σκηνοθέτης, με τις πέντε μέχρι τώρα ταινίες που αποτελούν τη φιλμογραφία του πίσω από την κάμερα να είναι, μηδεμιάς εξαιρουμένης, άρτιες και συναρπαστικές. Έξι χρόνια μετά το σφοδρά υποτιμημένο «Live By Night», ο σκηνοθέτης Affleck καθοδηγεί τον σταθερά σπουδαίο Damon σε ακόμη μια έκτακτη ερμηνεία όπου ο ηθοποιός είναι από την αρχή μέχρι το τέλος ο χαρακτήρας που υποδύεται, χωρίς να καταφεύγει σε μανιερισμούς και επιδεικτικές εξάρσεις - ακόμα κι ο μονόλογος που έχει κάπου μετά τη μέση του έργου κάθε άλλο παρά στομφώδης φαντάζει έτσι όπως τον εκστομίζει ο πρωταγωνιστής.

Ύστερα, έχεις τον Jason Bateman σε υποστηρικτικό ρόλο που μόνο ένας ηθοποιός κλάσεως θα μπορούσε να κρατήσει, έχεις την καλύτερη Viola Davis που έχουμε δει εδώ και καιρό - επιτέλους το φρύδι είναι στη θέση του κι όχι πιο πάνω - έχεις μουσική απόλυτα λειτουργική, όχι μελοδραματική, έχεις φωτογραφία που αναπλάθει τέλεια την αισθητική της εποχής (δεκαετία '80) διά χειρός Robert Richardson («Once Upon a Time in Hollywood»), έχεις σφιχτοδεμένο μοντάζ που συμβάλλει στην αφήγηση.

Τέλος, το «Air» διαθέτει ένα θαυμάσιο σενάριο που παίρνει μια αληθινή ιστορία, την αφηγείται κινηματογραφικά με τέτοιο τρόπο ώστε να βγαίνει το απαραίτητο μήνυμα και να αναδεικνύονται οι χαρακτήρες, οι σχέσεις τους και οι συγκρούσεις εντός τους, ενώ ταυτόχρονα εντοπίζει περισσότερα επίπεδα ανάγνωσης στο θέμα και φροντίζει, διακριτικά, να τα υπογραμμίσει. Η αφρο-αμερικανική ταυτότητα, μέσα από τον θαυμάσια σκιαγραφημένο χαρακτήρα της μητέρας (η Davis που λέγαμε), η σημασία του οραματιστή σε έναν κόσμο όπου το μη δεδομένο φαντάζει αδύνατο, η τόλμη ως ύψιστος μοχλός της ανθρώπινης προόδου. Κι όλα αυτά, χωρίς ευκολίες (κανένα αχρείαστο love story, για παράδειγμα), χωρίς διδακτισμούς, χωρίς σχηματοποιήσεις που ευνοεί η εποχή μας.

Να 'ναι καλά οι Affleck και Damon, να υπηρετούν το σινεμά που αλλάζει αλλά παραμένει απαραίτητο για όλους μας, λίγο παραπάνω ίσως για εμάς που το αγαπάμε και που βλέπουμε σ' αυτό και στους δημιουργούς του έναν φίλο. Μπορεί το «Air» να μην είναι "5άστερη ταινία", όπως απλοϊκά θα έλεγε ένας κριτικός, αλλά είναι ταινία που μπορεί να ψυχαγωγήσει ταυτόχρονα τον απαιτητικό θεατή και τον κουρασμένο μεροκαματιάρη που θέλει να δει κάτι να χαλαρώσει. Κι αυτό είναι το πιο σημαντικό.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 06-04-2023  |  Διανομή: Tanweer