Bardo: False Chronicle Of A Handful of Truths

Ο Silverio Gacho (Daniel Gimenez Cacho), ένας καταξιωμένος Μεξικανός δημοσιογράφος και βραβευμένος σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, επιστρέφει στην γενέτειρά του γεμάτος αβεβαιότητες. Όντας σε κρίση ταυτότητας, με πολλές εκκρεμότητες στις σχέσεις του με τα αγαπημένα του πρόσωπα και την οικογένειά του, με τις αναμνήσεις του να τον γεμίζουν ενοχές, προσπαθεί παράλληλα να βρει υλικό για την επόμενη ταινία του, εξερευνώντας το παρελθόν και το παρόν της πατρίδας του.

Το αυτοβιογραφικό σινεμά είναι κάτι που πουλάει στα φεστιβάλ και, τελευταία, στα Oscar. Μας το απέδειξε ο Federico Fellini πρώτος, αλλά και οι αμέτρητοι μιμητές του στα επόμενα χρόνια. Προσφάτως, είδαμε ταινίες όπως το «Roma» (2018), όπου ο - επίσης Μεξικανός - Alfonso Cuaron αναπαρέστησε την πόλη και τα πρόσωπα της παιδικής του ηλικίας συνδυάζοντας τις προσωπικές ιστορίες με τη συλλογική Ιστορία του λαού του. Την επόμενη χρονιά, ο Pedro Almodovar έδωσε στον Antonio Banderas τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του και τον έχρισε πρωταγωνιστή στο αυτοβιογραφικό, αυτοαναφορικό και υπέροχο «Dolor Y Gloria (Pain And Glory)» (2019), ίσως την ωριμότερη ταινία της φιλμογραφίας του. Τώρα, ο Alejandro Inarritu έρχεται να πάρει στοιχεία από όλους αυτούς, να βάλει μέσα γερές δόσεις από σουρεαλισμό αλά Jodorowsky και υπαρξιακό άγχος αλά Malick και... να φάει πανηγυρικά τα μούτρα του, παραδίδοντας ίσως τη χειρότερη ταινία που έχει κάνει μέχρι σήμερα - «Babel» (2006) παρούσης, βέβαια, πάσα βεβαιότης παυσάτω.

Αφού τα art-house, εντελώς υπερεκτιμημένα μελοδράματά του με το πολυπληθές, all-star cast τον έφεραν στο προσκήνιο του διεθνούς κινηματογράφου, ο Inarritu κατέφθασε στο Χόλιγουντ, όπου γύρισε δύο αληθινά καλές ταινίες, το «Birdman» (2014) και το «The Revenant» (2015), οι οποίες του απέφεραν δύο διαδοχικά Oscar Σκηνοθεσίας. Αυτό, μάλλον, ήταν η τελευταία απόδειξη που χρειαζόταν ο σκηνοθέτης, προκειμένου να πειστεί ότι είναι ένας πραγματικά σπουδαίος δημιουργός, του οποίου οι υπαρξιακές ανησυχίες, η ομφαλοσκόπηση και οι εντελώς προσωπικές έγνοιες απασχολούν σε τέτοιο βαθμό την ανθρωπότητα, ώστε επαρκούν για να στηρίξουν τη δραματουργία μιας ταινίας σχεδόν τρίωρης διάρκειας.

Φυσικά, κάνει λάθος. Όχι μόνο το «Bardo» είναι εκνευριστικά εγκλωβισμένο στον εσωτερικό μονόλογο του δημιουργού του, όχι μόνο είναι ναρκισσιστικό από την αρχή μέχρι το τέλος του, όχι μόνο αποτυγχάνει παταγωδώς να παραλληλίσει το συλλογικό με το ατομικό και το παρελθόν με το παρόν, αλλά καταλήγει αφελές και αστείο στους χονδροειδείς συμβολισμούς του. Ή μάλλον θα κατέληγε αστείο, εάν η ξεχειλωμένη του διάρκεια δεν αποτελούσε δοκιμασία για την υπομονή του θεατή, ακόμα και του πιο φιλικά διακείμενου στο όραμα του σκηνοθέτη. Δυστυχώς, μετά από 160 λεπτά ακατάσχετης φλυαρίας που μόνο σινεμά δε θυμίζει, αμφιβάλλουμε αν έστω κι ένας θεατής θα ενδιαφερθεί πραγματικά για τη ζωή και τους προβληματισμούς του Inarritu.

Σκηνοθετώντας διαρκώς στη διαπασών, μέσα από εντυπωσιακά πλάνα εντελώς κενά σε περιεχόμενο, ο Μεξικανός σκηνοθέτης αναλώνεται σε μια δραματουργία που επαναλαμβάνεται, κουράζει και ενοχλεί. Αδυνατεί, από την άλλη, να συστήσει έστω έναν ενδιαφέροντα και πολυδιάστατο χαρακτήρα, μετατρέποντας ακόμα και τους λιγότερο σημαντικούς από αυτούς σε επίπεδα σύμβολα. Το μόνο πραγματικά ενδιαφέρον σημείο της ταινίας έρχεται όταν ο φίλος του ήρωα τού απευθύνει ένα δριμύ κατηγορώ πάνω στο ναρκισσισμό που αποπνέει το καλλιτεχνικό του έργο - τι ειρωνεία, ο μονόλογος αυτός εκφράζει ακριβώς τα συναισθήματά μας απέναντι στον Inarritu μετά την προβολή της τελευταίας του ταινίας.

Ο πρωταγωνιστής, Daniel Gimenez Cacho, επιλεγμένος εμφανώς λόγω της εξωτερικής του ομοιότητας με τον Inarritu, δίνει μια εντελώς αδιάφορη και άψυχη ερμηνεία, πιθανώς λόγω της αδύναμης ανάπτυξης του χαρακτήρα του που δεν του αφήνει πολλά περιθώρια. Το υπόλοιπο καστ είναι σχεδόν κακό, κάνοντάς μας να αναπολούμε τις εποχές που ο σκηνοθέτης διέθετε καστ γεμάτο αστέρες, έστω κι αν αυτοί υπηρετούσαν τις ανάγκες αδύναμων ταινιών.

Για να κάνεις σινεμά την προσωπική σου διαδρομή, οφείλεις να έχεις πίσω σου μια πορεία που σε καθιστά κομμάτι της ιστορίας, αλλά και την απαιτούμενη οξυδέρκεια ώστε να διακρίνεις τι καθιστά τα βιώματά σου ενδιαφέροντα για το κοινό, σε ποιο βαθμό απηχούν την εποχή και την κοινωνία εντός της οποίας δημιουργείς, κατά πόσο αυτά που έχεις να διηγηθείς μπορούν να ξυπνήσουν μνήμες και συναισθήματα στο κοινό στο οποίο απευθύνεσαι. Ο Inarritu δε διαθέτει τίποτα από όλα αυτά. Ως εκ τούτου, το «Bardo» του είναι μια αποτυχημένη απόπειρα που τον εκθέτει ανεπανόρθωτα.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 17-11-2022  |  Διανομή: Odeon