Dodo

Ένα dodo, ένα πουλί που εξαφανίστηκε από τον πλανήτη πριν από 300 χρόνια, κάνει την εμφάνισή του στην Αθήνα στην πολυτελή κατοικία μιας οικογένειας στα πρόθυρα της καταστροφής για την οποία η αντίστροφη μέτρηση έχει ξεκινήσει: οι 38 ώρες που απομένουν για το γάμο της κόρης τους με έναν πλούσιο κληρονόμο θα καθορίσουν τη σωτηρία τους. Τα όρια ανάμεσα στη λογική και την τρέλα θα δοκιμαστούν και η κατάσταση σύντομα θα βρεθεί εκτός ελέγχου.

Ο Πάνος Χ. Κούτρας είναι οπωσδήποτε ένας από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου. Έχοντας πραγματοποιήσει το καλτ σκηνοθετικό ντεμπούτο του με την «Επίθεση του Γιγαντιαίου Μουσακά» (1999), σκηνοθέτησε στη συνέχεια τρεις από τις πιο καταξιωμένες ταινίες του ελληνικού σινεμά για τον 21ο αιώνα: την «Αληθινή Ζωή» (2004), φυσικά την «Στρέλλα» (2009), που πατώντας πάνω στις διδαχές του μελοδράματος αλά Φασμπίντερ και Αλμοδόβαρ αποτέλεσε την πρώτη ελληνική ταινία που έστρεφε το βλέμμα στην trans κοινότητα και θεωρείται ακόμη η σπουδαιότερη δουλειά του, και το «Xenia» (2014), που έφτασε μέχρι το Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών του Φεστιβάλ Καννών αποσπώντας θετικές κριτικές. Εκεί επέστρεψε φέτος, οκτώ χρόνια μετά, ο Κούτρας με τη νέα του ταινία, το «Dodo», ένα έργο που θυμίζει, σαν σύλληψη, τις ταινίες του Bunuel, για να αποδειχθεί ίσως η πιο mainstream, η πιο feelgood μα και η πιο σεναριακά άνιση δουλειά του μέχρι σήμερα.

Μέχρι το τελευταίο 30λεπτο, η ταινία είναι εξαιρετική. Σκιαγραφεί με νεύρο και χιούμορ μια ελληνική οικογένεια της ανώτερης αστικής τάξης, στεκόμενη σε κάθε χαρακτήρα με κατανόηση αλλά και σατιρική ματιά. Καταφέρνει να αναδείξει τις παθογένειες της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας με τρόπο ψυχαγωγικό αλλά καθόλου ωραιοποιητικό, ταυτόχρονα όμως δε γίνεται ηθικολογική, ούτε κουνά το δάχτυλο. Εντάσσει άψογα στην πλοκή εκπροσώπους των μειονοτήτων (trans, μετανάστες), επειδή έχει όντως κάποιο ρόλο γι΄ αυτούς κι όχι απλά επειδή πουλάνε - γιατί, ακόμα και στις άνισες στιγμές του, ο Κούτρας είναι ένας σημαντικός και σοβαρός δημιουργός, δεν είναι Παπακαλιάτης. Το δε πτηνό του τίτλου, το dodo, χρησιμοποιείται σαφώς αλληγορικά και άκρως λειτουργικά, επίσης μέχρι το τελευταίο 30λεπτο.

Εκεί, ο Κούτρας αισθάνεται την ανάγκη να χωρέσει στην ταινία του στοιχεία από το αγαπημένο του είδος: το μελόδραμα. Μόνο που αυτή τη φορά το κάνει αδέξια και απότομα, αλλάζοντας ύφος και τόνο επιπόλαια. Ως αποτέλεσμα αυτού, το φιλμ γίνεται ξαφνικά υπερβολικά καταδεικτικό, αγχώνεται να μας εξηγήσει τους συμβολισμούς και τις αλληγορίες του και η λεπτότητα που είχε να επιδείξει καθ' όλη την προηγούμενη διάρκειά του πηγαίνει περίπατο. Η πολύ καλή ταινία που βλέπαμε μέχρι τότε ξαφνικά μετατρέπεται σε μια τηλεοπτικής αισθητικής σαπουνόπερα που δεν στέκεται στο ύψος ενός διεθνώς καταξιωμένου σκηνοθέτη όπως είναι ο Κούτρας.

Πέραν αυτού του στοιχείου που ζημιώνει ανεπανόρθωτα την ταινία, ο Έλληνας σκηνοθέτης έχει τον απόλυτο εκφραστικό έλεγχο του σύμπαντος που πλάθει επί της οθόνης. Είναι πιο λιτός και διακριτικός από ποτέ στη σκηνοθετική του προσέγγιση, αφήνοντας χώρο για τους ηθοποιούς του, οι περισσότεροι από τους οποίους ανταποκρίνονται με πολύ καλές ερμηνείες. Από τους πρωταγωνιστές μέχρι τους δεύτερους ρόλους, όλοι οι ηθοποιοί σχεδόν πλάθουν χαρακτήρες με ενδιαφέρον. Παραφωνία αποτελεί η ερμηνεία της Νατάσας Εξηνταβελώνη, που δεν εναρμονίζεται με το υπόλοιπο καστ και μοιάζει διαρκώς εκτός κλίματος.

Το «Dodo» είναι μια ταινία που βλέπεται ευχάριστα, αλλά απογοητεύει στην τρίτη πράξη της. Ο Κούτρας είχε στα χέρια του μια ιδέα που θα μπορούσε να δώσει μια πολύ καλύτερη ταινία, δεν κατάφερε όμως να διαχειριστεί τα όριά της, ούτε να παραμείνει διακριτικός και υπαινικτικός στα μηνύματά του μέχρι το τέλος. Ακόμα κι έτσι, είναι ένα φιλμ που αξίζει την επίσκεψη στη σκοτεινή αίθουσα, αν μη τι άλλο γιατί ο Κούτρας είναι ένας από τους απειροελάχιστους δημιουργούς στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου που κάνουν ταινίες ικανές να συγκριθούν με τις παραγωγές του ευρωπαϊκού σινεμά.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 10-11-2022  |  Διανομή: Tulip