The Lighthouse

Στη μέση μιας απέραντης ανταριασμένης θάλασσας, μέσα από μια παχιά ομίχλη, το φως του φάρου και η εκκωφαντική του σειρήνα σκίζουν τον ουρανό στα δύο. Τα κύματα είναι μανιασμένα και το απομομωνένο νησί του φάρου είναι γεμάτο βράχια, γυμνό κι ακατοίκητο. Ο νέος βοηθός του φαροφύλακα φτάνει στο νησί ένα ξημέρωμα, έτοιμος να αναλάβει τα καθήκοντά του. Ο νεαρός Ephraim Winslow (Robert Pattinson) είναι αψύς, λιγομίλητος και σκληραγωγημένος. Ο φαροφύλακας, Thomas Wake (Willem Dafoe), είναι ένας ερημίτης. Το πρόσωπό του είναι σκαμμένο, σχεδόν φαγωμένο από τον αέρα και την θάλασσα, όπως και οι τρόποι του. Μοιάζει να έχει αποσυρθεί από τον κόσμο των ανθρώπων και ζει ανάμεσα στα στοιχειά της φύσης, φυλακισμένος αλλά και συμφιλιωμένος μαζί τους - με τις καταιγίδες, τα κύματα, τις λάσπες, τα επιθετικά θαλασσοπούλια και τους στοιχειωμένους θρύλους των θαλασσινών.

Η ζωή στο φάρο είναι απαιτητική, σκληρή, σχεδόν στρατιωτική. Οι χειρωνακτικές εργασίες δεν σταματούν και ο σωματικός κάματος είναι σχεδόν πιο ανυπόφορος από την αδυσώπητη μοναξιά: γαλότσες βυθισμένες στη λάσπη, νύχια γεμάτα χώματα, πρόσωπο και σώμα μόνιμα σαν μουσκεμένο καραβόπανο, ξεσκιμένο από τις κακουχίες και μουντζουρωμένο από τα κάρβουνα που κρατάνε την μηχανή του φάρου αναμμένη. Τρίψιμο, κουβάλημα, σκάψιμο, γυάλισμα - ό,τι διατάξει ο σκαιός, σχεδόν σαδιστικός φαροφύλακας. Τα πάντα, εκτός από το άναμμα του φάρου, που είναι αποκλειστικό προνόμιό του. Οι δυο τους περνούν τις μέρες και τις βδομάδες μέσα στον κλειστοφοβικό φάρο, στα χαμηλοτάβανα δωμάτια που τρίζουν, στην στενή στριφτή του σκάλα ή στις πυρωμένες υπόγειες αποθήκες, και έξω από αυτόν, στις λάσπες και τα βράχια με τα θαλασσοπούλια να κρώζουν απειλητικά, σαν να σπέρνουν κατάρες προσπαθώντας να διώξουν τους ανεπιθύμητους ανθρώπους που έχουν καταλάβει το ξερονήσι τους. Η μόνη συντροφιά σ' αυτόν τον λασπωμένο, καταραμένο αγριότοπο είναι το αλκοόλ και η φαντασία - και ό,τι μπορεί να την εξάψει. Ένα φυλαχτό-γοργόνα, το φως του φάρου ή, ακόμα, ένας άλλος άνθρωπος.

Ο Ephraim και ο Thomas έχουν μόνον ο ένας τον άλλον. Έχουν ανάγκη ο ένας τον άλλο, αλλά ταυτόχρονα αποζητούν με έναν τρόπο απελπισμένο το χώρο τους, τη μοναξιά τους. Σαν άγρια ζώα χορεύουν καχύποπτα ο ένας γύρω από τον άλλον, προσπαθώντας να καταλάβουν αν πρέπει να αλληλοσπαραχτούν ή να εμπιστευούν αυτόν που βρίσκεται απέναντί τους. Ποιος λέει αλήθεια και ποιος ψέματα; Τι είναι πραγματικότητα και τι φαντασία; Ποιός είναι ο ένας και ποιος είναι ο άλλος; Ο μανιασμένος χορός γίνεται όλο και πιο παρανοϊκός, πιο επιθετικός, πιο σωματικός, όσο η καταιγίδα και το αλκόολ τους τυλίγουν, κρατώντας τους φυλακισμένους κι αποκλεισμένους από τους άλλους ανθρώπους. Μόνοι τους εναντίον των στοιχείων της φύσης και των στοιχειών της φαντασίας (τους): γοργόνες, σειρήνες, τρίτωνες, φύκια, αρμύρα, ο θυμωμένος Ποσειδώνας. Όλα όσα κουβαλούν μες στην ψυχή τους, και η φαντασία τους, πυρακτωμένη και αρρωστημένη, τα στήνει εμπρός τους. Ερωτικά απωθημένα, τύψεις, εμμονές, φόβοι, όλα ανακατεύονται σ'αυτή την αμείλικτη πάλη, μέχρι να πνιγούν στον βυθό της θάλασσας ή να θαφτούν μέσα στο χώμα - μια τιμωρία γι' αυτά που έκαναν ή γι' αυτά που σκέφτηκαν να κάνουν. «Γιατί μου ξέρασες τα μυστικά σου;», αντηχεί σαν στοιχειωμένος ψίθυρος η φωνή του φαροφύλακα στα έρημα κελιά του φάρου και στο μυαλό του νεαρού βοηθού του, χωρίς όμως απάντηση.

Το «The Lighthouse» είναι μια ιστορία που μοιάζει να ταξιδεύει θαλασσοδαρμένη εδώ και αιώνες: θα μπορούσε να είναι ένας στοιχειωμένος θρύλος που αφηγούνται οι ναυτικοί από στόμα σε στόμα. Θα μπορούσε να είναι μια γοτθική ιστορία τρόμου γραμμένη από τον Henry James, ένα κλειστοφοβικό θεατρικό με πρωταγωνιστές τους ναυτικούς που περιτριγυρίζουν την Anna Christie του Eugene O'Neill, ένα επικό διήγημα γραμμένο στη γλώσσα των θαλασσινών από το Herman Melville - κι όμως, γράφτηκε το 2019 από τον 35χρονο Robert Eggers και τον αδερφό του, και το κινηματογράφησε με την ίδια άχρονη μαγεία με αυτήν που αφηγείται την ιστορία του.

Ασπρόμαυρη φωτογραφία, κοντινά στα απίστευτα εκφραστικά πρόσωπα των δύο πρωταγωνιστών (ιδίως του εκπληκτικού Willem Dafoe, με εκφράσεις που σε στιγμές θυμίζουν απελπισμένο πρόσωπο σε κάδρο του Sergei Eisenstein), καθηλωτικές ερμηνείες (ο Robert Pattinson με μια πραγματικά μαγνητική παρουσία, στην ίσως πιο θαρραλέα μέχρι τώρα ερμηνεία του - και έχει επιχειρήσει πολλές τα τελευταία χρόνια) και μουσική επένδυση δουλεμένη στην εντέλεια, όλα δημιουργούν στον θεατή ένα ιδιότυπο μείγμα τρόμου και προσμονής. Ατμοσφαιρικό, ζοφερό, πνιγηρό μα και σε σημεία κωμικό, το φιλμ του Eggers σε καθηλώνει για δύο απλαυστικά σκληρές κινηματογραφικές ώρες, και καταφέρνει να δείχνει ταυτόχρονα φρέσκο αλλά και και αιώνιο - με έναν τρόπο που το κάνει να μοιάζει ήδη κλασσικό.

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 30-01-2020  |  Διανομή: Tulip  |  Επίσημο Site