CinemaNews.gr - All About Movies
Συνεντεύξεις
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Στην συνέντευξη τύπου του "Ήλιου", εδώ στην Αθήνα, σχολιάσατε πως δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια για κάτι αυθεντικά καινούριο στην τέχνη του σινεμά. Κι όμως, λίγα χρόνια πριν ανατρέψατε πλήρως τα όρια του κινηματογραφικού μέσου, με τη "Ρώσικη Κιβωτό".

Έχετε εξηγήσει στο παρελθόν, πως οι ταινίες που κάνετε, είναι μία αντανάκλαση του εαυτού σας. Ποια από αυτά τα στοιχεία σάς ακολουθούν σταθερά από ταινία σε ταινία και πόσο αυτοβιογραφικά είναι;

Υπάρχουν ωστόσο κάποιες καταστάσεις, κάποιες μορφές ή κάποια συγκεκριμένη ηθική στην οποία επανέρχεστε, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα;

Αναφέρεστε ανοιχτά και με ευγνωμοσύνη στο Υπουργείο Πολιτισμού της Ρωσίας, το οποίο υποστηρίζει γενναιόδωρα την εγχώρια κινηματογραφική παραγωγή. Οι φετινές επιχορηγήσεις είναι μάλιστα πιο υψηλές από ποτέ. Αναρωτιέμαι πόσο εύκολο είναι για τον καλλιτέχνη να αποφύγει την αυτό-λογοκρισία, απέναντι στο πολιτικό καθεστώς που τον "θρέφει".

Συχνά αναφέρεστε στην σχέση της Ρώσικης κουλτούρας και των καλλιτεχνών με την ιστορική και πολιτική πραγματικότητα της χώρας. Πόσο εύκολα μπορεί ένας σκηνοθέτης να παραμείνει μακριά από την προπαγάνδα;

Σχεδόν στο σύνολό της η φιλμογραφία σας πραγματεύεται ιστορικά γεγονότα. Πολλοί από τους θεατές σας, ωστόσο, εκτός Ρωσίας, ίσως να αγνοούν αυτά τα γεγονότα. Εξάλλου, το σινεμά είναι πρωτίστως τεχνική και έπειτα αφήγηση. Θα σας κάλυπτε αν τα έργα σας γίνονταν αποδεκτά για την αισθητική και όχι την πραγματικότητα που διηγούνται;
 

Alexander Sokurov (1)
Παντελής Φραντζής (Π.Φ): Στην συνέντευξη τύπου του "Ήλιου", εδώ στην Αθήνα, σχολιάσατε πως δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια για κάτι αυθεντικά καινούριο στην τέχνη του σινεμά. Κι όμως, λίγα χρόνια πριν ανατρέψατε πλήρως τα όρια του κινηματογραφικού μέσου, με τη "Ρώσικη Κιβωτό".

Alexander Sokurov (A.S): Σε σχέση με την τεχνική και τη φόρμα μίας ταινίας, πιστεύω πως, πράγματι, δεν μπορεί να γίνει πια κάτι άλλο, κάτι νέο. Έτσι και ο "Ήλιος" είναι μία ταινία άκρως παραδοσιακή στην μορφή της. Ωστόσο, η ουσία μίας ταινίας δεν βρίσκεται στη φόρμα της. Η ακραία τεχνική του μονοπλάνου στη "Ρώσικη Κιβωτό", για παράδειγμα, επιλέχθηκε συνειδητά, για να αναδείξει το άκρως κλασικό περιεχόμενο της ταινίας.


Π.Φ: Έχετε εξηγήσει στο παρελθόν, πως οι ταινίες που κάνετε, είναι μία αντανάκλαση του εαυτού σας. Ποια από αυτά τα στοιχεία σάς ακολουθούν σταθερά από ταινία σε ταινία και πόσο αυτοβιογραφικά είναι;

A.S: Η καθημερινότητά μου είναι αρκετά συνηθισμένη! Σε καμία περίπτωση δεν εικονογραφώ την προσωπική μου ζωή στις ταινίες μου. Αποφεύγω να "σφραγίσω" τις δουλειές μου με τον εαυτό μου και με ενδιαφέρουν περισσότερο οι ιστορίες των άλλων, των χαρακτήρων μου. Είμαι παιδί της λογοτεχνίας, όχι του κινηματογράφου, και όσα έχω διαβάσει από παιδί με έχουν επηρεάσει βαθιά. Είναι η λογοτεχνία, αυτή η μορφή τέχνης που προσφέρει έτοιμες ιδέες και εικόνες, αλλά σε παροτρύνει την ίδια στιγμή να ανακαλύψεις πολλές νέες, μέσα σου. Το ίδιο ελπίζω να συμβαίνει και με τις ταινίες μου. Τα συναισθήματα, όμως, που αναδεικνύουν όλες οι ταινίες μου, είναι δικά μου και δεν τα κρύβω: η αθωότητα, η συμπόνια, η συμπαράσταση, είναι τόσο προσωπικά όσο και ο τόνος της φωνής μου. Όλα τα υπόλοιπα ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας.


Π.Φ: Υπάρχουν ωστόσο κάποιες καταστάσεις, κάποιες μορφές ή κάποια συγκεκριμένη ηθική στην οποία επανέρχεστε, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα;

A.S: Χωρίς καμία αμφισβήτηση, ναι, υπάρχουν. Προτιμώ να μην το αναλύω σε βάθος, αυτό είναι το επάγγελμα άλλων ανθρώπων, σαφώς όμως κι έχω τις εμμονές μου. Το κλίμα σιγανής θλίψης για την μοίρα των ηρώων μου, είναι για παράδειγμα έντονο σε όλες τις ταινίες που έχω κάνει. Πάντα ευχόμουν να με καταλαβαίνουν, γι' αυτό και εγώ ο ίδιος προσπαθώ στις ταινίες μου να καταλαβαίνω πολύ καλά τους χαρακτήρες. Σας ευχαριστώ πολύ για αυτή την ερώτηση.


Π.Φ: Αναφέρεστε ανοιχτά και με ευγνωμοσύνη στο Υπουργείο Πολιτισμού της Ρωσίας, το οποίο υποστηρίζει γενναιόδωρα την εγχώρια κινηματογραφική παραγωγή. Οι φετινές επιχορηγήσεις είναι μάλιστα πιο υψηλές από ποτέ. Αναρωτιέμαι πόσο εύκολο είναι για τον καλλιτέχνη να αποφύγει την αυτό-λογοκρισία, απέναντι στο πολιτικό καθεστώς που τον "θρέφει".

A.S: Έχετε μπροστά σας έναν άνθρωπο απολύτως ανεξάρτητο, ο οποίος δεν άφησε ποτέ κανέναν να επέμβει στο έργο του. Ένας δημιουργός μπορεί να παραμείνει χίλιες φορές ελεύθερος, αρκεί βέβαια να είναι αποφασισμένος για αυτό. Η δουλειά ενός σκηνοθέτη είναι αγώνας: οφείλεις να αγωνίζεσαι, να υποστηρίζεις τη γνώμη σου, γιατί το γύρισμα μίας ταινίας είναι σαν ένα ταξίδι με πλοίο κατά τη διάρκεια του οποίου ο αέρας είναι διαρκώς αντίθετος. Από κει και πέρα, ο ρόλος κάθε κράτους στην προαγωγή της τέχνης είναι καθοριστικός. Μίλησα ανοιχτά για αυτό και στην συνέντευξη τύπου στην Αθήνα, επειδή ήθελα ένας ξένος σκηνοθέτης με θέση σχετικά ισχυρή να απευθυνθεί άμεσα και να πιέσει τους κρατικούς φορείς στην Ελλάδα. Ένας Έλληνας σκηνοθέτης δεν θα μπορούσε να το κάνει, εγώ όμως έχω περισσότερες πιθανότητες να ακουστώ. Το ίδιο ακριβώς θα κάνω και σε όσες άλλες χώρες επισκεφτώ.


Π.Φ: Συχνά αναφέρεστε στην σχέση της Ρώσικης κουλτούρας και των καλλιτεχνών με την ιστορική και πολιτική πραγματικότητα της χώρας. Πόσο εύκολα μπορεί ένας σκηνοθέτης να παραμείνει μακριά από την προπαγάνδα;

A.S: Η προπαγάνδα είναι μία ανοιχτή παγίδα για κάθε καλλιτέχνη. Ο καθένας όμως εκφράζεται και δημιουργεί για τους δικούς του, προσωπικούς λόγους. Ασφαλώς και μπορεί ορισμένες φορές να μετατρέπεσαι σε προπαγανδιστικό όπλο στα χέρια των λαών, ακόμα και χωρίς να το συνειδητοποιείς. Ζούμε σε μία εποχή που γύρω από την τέχνη και τον πολιτισμό επικρατεί πόλεμος. Πρέπει λοιπόν να είμαστε στρατιώτες.


Π.Φ: Σχεδόν στο σύνολό της η φιλμογραφία σας πραγματεύεται ιστορικά γεγονότα. Πολλοί από τους θεατές σας, ωστόσο, εκτός Ρωσίας, ίσως να αγνοούν αυτά τα γεγονότα. Εξάλλου, το σινεμά είναι πρωτίστως τεχνική και έπειτα αφήγηση. Θα σας κάλυπτε αν τα έργα σας γίνονταν αποδεκτά για την αισθητική και όχι την πραγματικότητα που διηγούνται;

A.S: Θα αισθανόμουν ευχαριστημένος και στις δύο περιπτώσεις. Από την άλλη, οι ταινίες που κάνω απαιτούν μία εσωτερική προετοιμασία. Όχι μόνο από τη δική μου πλευρά, αλλά και από του κοινού. Ο θεατής πρέπει να είναι σε επαγρύπνηση, διαφορετικά όλοι θα απομονωνόμασταν σε ένα νησί και θα ζούσαμε με τις χελώνες! Η παρακολούθηση μίας ταινίας είναι από μόνη της ένα είδος εργασίας. Προσωπικά, δούλεψα πολύ και διάβασα ακόμη περισσότερο, για να καταλάβω τι είναι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ή τι εκφράζει ο El Greco. Αντίστοιχα, και το σινεμά απαιτεί δουλειά. Η κατανόηση της τέχνης είναι δουλειά. Δυστυχώς, εκατομμύρια άνθρωποι δεν θέλουν να δουλέψουν.


Διαβάστε το δεύτερο μέρος της συνέντευξης
 


ΑΡΧΕΙΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΩΝ
Μεγάλα Αφιερώματα

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ