Darling

Σίγουρα το «Darling» δεν είναι η πρώτη ταινία που σου έρχεται στο νου, όταν σκέφτεσαι τα (κινηματογραφικά) swinging sixties. Το «Alfie» οπωσδήποτε, το «Blow Up» φυσικά, ακόμα και το «Repulsion» του Polanski χάριν γεωγραφίας και περιόδου, όμως το «Darling» με δυσκολία. Υποθέτω, ο κινηματογράφος ακολουθεί δικούς του, μυστήριους κανόνες όταν η κουβέντα έρχεται σε ρεύματα, περιόδους και την υστεροφημία κάθε φιλμ. Όπως και να χει, το παραμελημένο διαμαντάκι του John Schlesinger αποτελεί την επιτομή της διαβόητης περιόδου, όπως αυτή έχει καταγραφεί από την κινηματογραφική κάμερα.

Και δεν είναι θέμα συγκυρίας- η ταινία βγήκε στις αίθουσες το 1965, λίγους μόλις μήνες πριν οι ΑTimesΑ αναφερθούν στην 'swinging cityΑ του Λονδίνου, μαρκάροντας μία πόλη και μία ολόκληρη δεκαετία. Αρκούν τα πρώτα δύο λεπτά του ζενερίκ, για να καταλάβει κανείς πόσο κοντά φτάνει ο Schlesinger στην ουσία μίας νέας εποχής, πριν καλά καλά εκείνη εδραιωθεί. Η ταινία ανοίγει με τοιχοκολλημένες αφίσες από τον τρίτο κόσμο και την επικεφαλίδα ΑWORLD RELIEFΑ. Ο αφισοκολλητής καλύπτει τις θλιβερές εικόνες με την γιγάντια φωτογραφία της απαστράπτουσας Julie Christie. Κι από πάνω, οι τίτλοι του φιλμ. ΑDarlingΑ και τα ονόματα των ηθοποιών, πριν καλά καλά κρυφτούν όλες οι αρχικές, θλιβερές λεπτομέρειες.

Η ηρωίδα του «Darling» δεν έχει σαφές επάγγελμα. Πηγαίνει σε φωτογραφίσεις, εμφανίζεται σε ορισμένες οντισιόν, ίσως να ναι ηθοποιός, ίσως κι όχι. Δεν έχει σημασία. Ανήκει στην μεγαλοαστική τάξη της Βρετανίας κι αυτή είναι η ουσιαστική ιδιότητά της. Η Diana Scott αλλάζει ερωτικούς συντρόφους χωρίς ενοχές και ανταλλάσσει τις απολαύσεις της αγγλικής μπουρζουαζίας μονάχα με εκείνες της γαλλικής, της ιταλικής κοκ. Δεξιώσεις, πάρτυ, πολυτελή θέρετρα είναι το φυσικό της περιβάλλον. Και δε χρειάζεται υποσχέσεις αιώνιας πίστης, παιδιά ή σταθερή κατοικία. Το μόνο που πραγματικά έχει ανάγκη, είναι μια καλή δόση πολυτέλειας. Και αρκετούς καθρέφτες ώστε να χαζεύει τον εαυτό της μέσα σε αυτούς. Ή να τον αναζητά, όταν η ζωή της δείχνει το σκληρό της πρόσωπο.

To «Darling» δεν είναι ακριβώς μία ταινία για τον αμοραλισμό, την επερχόμενη σεξουαλική απελευθέρωση, την κοινωνική απονέκρωση. Δεν έχει πρόθεση καταγγελίας, αλλά επιχειρεί να εντοπίσει τους ίδιους τους θεατές στον καθρέφτη της Diana. Εξάλλου, ο χαρακτήρας που υποδύεται εδώ με θαυμάσια αυτοπεποίθηση η Julie Christie και ο οποίος της χάρισε το Oscar καλύτερης γυναικείας ερμηνείας, είναι στην ουσία μία μάσκα. Χωρίς να γίνεται αντιπαθής αλλά ούτε και συμπαθής, η Diana παραμένει μέχρι το φινάλε ένα κενό προσωπείο, ακόμα κι όταν αναζητά στον καθρέφτη της μία απόδειξη ζωής και αυτοκυριαρχίας. Είναι ένα πρόσχημα, μία απάτη. Όπως οι βιβλιοθήκες των εραστών της, που αναδιπλώνονται για να αποκαλύψουν πτυσσόμενα μπαρ, ή πρωτότυπες θήκες πούρων.

Η ύπαρξη της Diana καθορίζεται από την δυνατότητα να παρατηρεί τον εαυτό της. Κι αυτός ο ναρκισσιστικός αυτισμός είναι απροσδόκητα αταξικός. Στα ψευτό-ντοκουμενταρίστικα αποσπάσματα, ο κόσμος στους δρόμους προσδιορίζει τα σοβαρά προβλήματα της χώρας: το μποτιλιάρισμα, την έξαρση της ομοφυλοφιλίας, την τεμπελιά. Με την ίδια σιγουριά, η αριστοκρατία ευαγγελίζεται τα πανανθρώπινα δικαιώματα, μπροστά σε μαύρους υπηρέτες (που χαριτωμένα αποκαλούν νέγρους) και τραπέζια του πόκερ. Κι ένας ΑΟύγγροςΑ πρόσφυγας εξασφαλίζει την φουσκωμένη κουπ μίας από τις εξέχουσες οικοδέσποινες της Diana.

Ο Schlesinger, όμως, δεν ηθικολογεί. Δεν επιτρέπει στην ηρωίδα του παρά μετρημένες τις στιγμές της συντριβής κι έτσι στερεί από τους θεατές την ανακούφιση μίας κάποιας κάθαρσης. Την ίδια στιγμή, απολαμβάνει με τρόπο σαδιστικό την οπτική κατάτμηση αυτού του αλλόκοτου, μπουνιουελικού αρκετά συχνά, σύμπαντος. Παράθυρα, κάδρα, καθρέφτες, πλαίσια, εισβάλλουν αδιάκοπα στα πλάνα, υπενθυμίζοντας πως κι αυτή ακόμα η κινηματογράφηση επικεντρώνεται στον κόσμο της εικόνας, της επιφάνειας. Οι δραματικές σεκάνς κινηματογραφούνται πίσω από παραμορφωτικά τζάμια ή μέσα από αντανακλάσεις. Και το φιλμ κλείνει με το εξώφυλλο της Diana, της Αιδανικής γυναίκαςΑ. Ο Schlesinger δεν τρέφει αυταπάτες. Μία ταινία δεν αλλάζει τον κόσμο. Μπορεί όμως να τον αιχμαλωτίσει υπέροχα. Και εξίσου ναρκισσιστικά.