A Short Film About Love

Ο κινηματογράφος του Kieslowski μοιάζει με ταξίδι πίσω στην πηγή της έβδομης τέχνης. Παρατηρητής του ασήμαντου και του καθημερινού, ολοκληρώνει έναν διάλογο που οι διανοητές του σινεμά ξεκίνησαν πολλές δεκαετίες πριν, με θέμα την αληθινή δύναμη του μέσου να εισάγει σε μία πρωτόγνωρη διάσταση ό,τι η ανθρώπινη αντίληψη προσπερνά. Η κινηματογραφική κάμερα, μάρτυρας της πραγματικής ζωής σε κίνηση, εικόνα και ήχο, βρίσκει την ουσία πέρα από την καθημερινή εμπειρία. Σε αυτές τις συνθέσεις του τετριμμένου και του μικρού, ο Kielowski δεν ανακαλύπτει απλώς μία νέα εικαστική ποιότητα, αλλά συναντά τα σημάδια της ίδιας της ανθρώπινης ψυχής. Εξάλλου, άνθρωποι και αντικείμενα είναι φτιαγμένα από την ίδια αστρική σκόνη. Πόσο λιγότερη ζωή, λοιπόν, μπορεί να κρύβεται σε ένα λευκό πούπουλο ή έναν κύβο ζάχαρης; Για τον Πολωνό σκηνοθέτη, η βάση είναι κοινή. Φυσικά, χρειάζεται να γυρίσει κανείς προς τα πίσω, πριν το αποστομωτικό κύκνειο άσμα της Τριλογίας του, για να κατανοήσει τα στάδια αυτής της σπάνιας κινηματογραφικής διαδρομής. Στα τέλη της δεκαετίας του Α80, ο Kieslowski ετοιμάζει τον Δεκάλογο, μία τηλεοπτική σειρά δέκα αυτοτελών επεισοδίων, με θέμα τις Δέκα Εντολές. Το 1988, δύο από τα επεισόδια επεκτείνονται και προβάλλονται στην μεγάλη οθόνη, με τους τίτλους "A short film about killing" και "A short film about love". Το δεύτερο, μία βαθιά κινηματογραφική προσέγγιση της θεϊκής τιμωρίας του έρωτα, αποτελεί σίγουρα μία από τις συγκινητικότερες στιγμές του σπουδαίου σκηνοθέτη.

Με τον κλεμμένο τηλεφακό του, ένας νεαρός παρακολουθεί την ζωή μίας μεγαλύτερης γυναίκας στην απέναντι πολυκατοικία. Μέσα από τις ανοιχτές κουρτίνες του παραθύρου της, η άγνωστη ένοικος δίνει την μικρή, καθημερινή της παράσταση: υποδέχεται περαστικούς εραστές, μένει μόνη, συντρίβεται, ξεσπάει. Η ανάγκη του αγοριού να διασχίσει την απόσταση ανάμεσά τους, τον οδηγεί σε ακραίες ενέργειες. Από αδιάκριτος παρατηρητής μετατρέπεται σε αόρατο σκηνοθέτη της δράσης στο απέναντι διαμέρισμα. Επεμβαίνει στην ζωή της γυναίκας, αλλάζει τις συνήθειες και τη δουλειά του, ακολουθεί το πρόγραμμά της μέχρι τη στιγμή που οι δρόμοι τους επιτέλους διασταυρώνονται. Ανεβαίνοντας, όμως, στην σκηνή αυτής της ξένης παράστασης, πρέπει τώρα να υποδυθεί με θάρρος τον τραγικό ρόλο που του αναλογεί.

Ακολουθώντας τα χνάρια του Roman Polanski, ο Kieslowski κρύβει στις πιο προσωπικές στιγμές των χαρακτήρων του, ευρήματα από τα επικίνδυνα παιχνίδια στο "Knife in the water" και τις διαταραγμένες αντανακλάσεις του "Ενοίκου". Φυσικά, στο σινεμά των αναφορών του, πρώτη θέση κατέχει ο Alfred Hitchcock. Tomek, το όνομα του κεντρικού χαρακτήρα στο "A short film about love" αντηχεί τον οφθαλμολάγνο -peeping-tom αγγλιστί- παραπέμποντας τον θεατή κατευθείαν στο σύμπαν του "Rear Window". Εξάλλου, από την πρώτη ως την τελευταία σεκάνς, τα πλάνα είναι επικεντρωμένα σε αυτό ακριβώς το μοτίβο της οφθαλμολαγνείας: διαρκώς αναμμένες τηλεοράσεις, ορθάνοιχτα παράθυρα, φασματικές αντανακλάσεις σε τυχαίες γυάλινες επιφάνειες, όλα συνθέτουν έναν κόσμο που υπάρχει αποκλειστικά και μόνο μέσα από την έκθεση και την θέασή του.

Με πλάνα νωχελικά και την ανάσα πιασμένη, υπό τις μελαγχολικές μελωδίες του Zbigniew Preisner, ο Kieslowski στραγγίζει την καθημερινότητα των ηρώων του, μέχρι να στάξει πορφυρή η ουσία του μοναχικού τους έρωτα. Στήνοντας τους δικούς του ήρωες και θεατές, τη δική του πλατεία και την δική του οθόνη μέσα στην ταινία, εναλλάσσει κυκλικά τους φορείς του ακόρεστου, ερωτικού βλέμματος, μέχρι κάθε ήρωας να αντικρίσει την δική του αλήθεια στο απέναντι παράθυρο. Παρακολουθώντας τη ζωή στις μικρές της λεπτομέρειες, δίνοντας χώρο και χρόνο στους χαρακτήρες του να ανασάνουν και να ξεδιπλωθούν, ο Kieslowski γίνεται μάρτυρας της θεϊκής μοίρας των ανθρώπων να μένουν πάντοτε μόνοι τους. Ακόμα και στον έρωτα. Χαρακτήρες που έχουν τσακιστεί από τον "ανύπαρκτο" έρωτα, ή που συντρίβονται στην πρώτη επαφή μαζί του, οι ήρωες αυτής της μικρής ταινίας για τον έρωτα επιλέγουν τελικά να σφίξουν το πυρωμένο σίδερο της ερωτικής παραφοράς, προκειμένου να ξεχαστούν από τον βαθύ πόνο της μοναξιάς τους. Και κάπως έτσι κατορθώνουν για δύο στιγμές να ζήσουν. Και το πιο σημαντικό, να αισθανθούν.