Blue Velvet

Παραγωγή: 1986

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σκηνοθεσία: David Lynch

Πρωταγωνιστούν: Isabella Rossellini, Kyle MacLachlan, Dennis Hopper, Laura Dern, Hope Lange

Κείμενο: Παντελής Φραντζής  |  20-03-2005

Η ψυχαναλυτική ανάγνωση του κινηματογράφου, κυρίως όπως αυτή εδραιώθηκε από τη δεκαετία του Α70 και έπειτα, στηρίχτηκε στις θεωρίες του Freud και του Lacan και με εργαλεία το φόβο του ευνουχισμού, το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα και το στάδιο του καθρέφτη επιχείρησε μία νέα, πρωτόγνωρα διεισδυτική ερμηνεία της ίδιας της εμπειρίας που ο θεατής βιώνει στην σκοτεινή αίθουσα. Για τους κριτικούς του συγκεκριμένου ρεύματος το παραδοσιακό σινεμά, το σινεμά Ατης χρυσής εποχής του HollywoodΑ επικεντρώθηκε εξαρχής στους τρόπους συγκάλυψης των αδύναμων σημείων του μέσου. Με στρωτά, εύληπτα, σενάρια και το μοντάζ στην υπηρεσία της αληθοφάνειας, συνήθισε να αναπαράγει ένα αναγνωρίσιμο σύμπαν, με το οποίο ο θεατής μπορεί να ταυτιστεί-ή έστω να συσχετιστεί και να συμπάσχει. Ένα σύμπαν το οποίο μπορεί να ελέγχει ως εξωτερικός παρατηρητής και παντογνώστης. Τα μετέπειτα ρεύματα ήρθαν να δοκιμάσουν την πίστη των ψυχαναλυτών στην απόλαυση που ο θεατής βιώνει κατά την έκθεση στο οικείο αυτό κινηματογραφικό θέαμα.

Πέραν όμως των θεωρητικών δαιδάλων, το γεγονός παραμένει ένα: στην συντριπτική του πλειοψηφία το σινεμά θυσίασε τις απέραντες πιθανότητες ενός μέσω εκ φύσεως μη ρεαλιστικού, στον βωμό της τέρψης και της ΑαυτοϊκανοποίησηςΑ του κοινού. Φυσικά, ο κανόνας επιβεβαιώνεται δια των εξαιρέσεων. Ο David Lynch αποτελεί μοναδική περίπτωση σκηνοθέτη, του οποίου η φιλμογραφία κάνει κάθε συζήτηση για ταύτιση του κοινού ή για ρεαλισμό να μοιάζει παντελώς ανόητη. Κι αυτή του η σπανιότητα τον κατατάσσει στους κλασσικούς auteurs, ακόμα κι αν συμμετέχει ενεργά στην κινηματογραφική παραγωγή μέχρι σήμερα.

Έχοντας στο ενεργητικό του το avant-garde ντεμπούτο του, ΑEraserhead', και μία mainstream παραγωγή, το βικτωριανό ΑThe Elephant Man', ο Lynch επιστρέφει το 1986 με το ΑBlue Velvet', κατά πολλούς το ορόσημο της καριέρας του. Με αρκετό θάρρος και το μακάβριο εύρημα ενός κομμένου αυτιού, ένας έφηβος της Αμερικανικής suburbia επιχειρεί να δώσει απάντηση σε μία σειρά μυστήριων συμβάντων. Σε ρόλο ερασιτέχνη ντετέκτιβ θα βρεθεί κρυμμένος στην ντουλάπα της Dorothy, μίας εκκεντρικής τραγουδίστριας. Από τις γρίλιες θα αντικρίσει έναν κόσμο πολύ πιο ανησυχητικό από την αταραξία της γειτονιάς του. Και θα βυθιστεί στο αλλόκοτο μυστήριο.

Ακόμα και χωρίς την επιβεβαίωση του ίδιου του Lynch, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πως ο κορμός του ΑBlue VelvetΑ έχει στηριχτεί στο κλασσικό ΑRear WindowΑ του Alfred Hitchcock. Δίνοντας στον κεντρικό ήρωα το όνομα του χαρακτήρα που υποδύθηκε ο James Stewart -Jeffrey- και επιλέγοντας για τον ρόλο της απροστάτευτης ηρωίδας την Isabella Rosselini, την κόρη της Ingrid Bergman -προσωποποίησης της μοίρας των γυναικών στο χιτσκοκικό όραμα- ο Lynch αποτίει τον μικρό φόρο τιμής του και βέβαια ρίχνει το δόλωμα μίας στρωτής ταινίας μυστηρίου. Το αποτέλεσμα, βέβαια, δεν χωράει στη λέξη μυστήριο. Συγκεκριμένα δεν χωρά σε καμία λέξη. Αναπτύσσοντας ένα μοτίβο, το οποίο αναδείχθηκε σε εμβληματικό γνώρισμα της μετέπειτα φιλμογραφίας του, ο Lynch φέρνει τα Αμερικανικά 50's των αναμνήσεών του στο σήμερα των 80's, βάζοντας το πρώτο θεμέλιο στο ενοχλητικά μη κατατάξιμο οικοδόμημά του. Αντλώντας υλικό από τις αγαπημένες του γοτθικές νουβέλες, στήνει τον δικό του σκοτεινό κόσμο. Η αρχική σεκάνς των σκαθαριών -ντουμπλαρισμένη με ειδική, ακραία ηχητική επεξεργασία- προειδοποιούν απλώς πως ο σκοτεινός κάτω κόσμος πρόκειται τώρα να εγκατασταθεί στην καθημερινή ζωή-στο διαμέρισμα της Dorothy.

Ξετυλίγοντας ένα νήμα δίχως τέλος -και στην ουσία δίχως πρόθεση λογικής- ο Lynch χαρίζει ένα στοιχείο, μονάχα για να πάρει πίσω δύο, από όσους θεατές αναζητούν μία προφανή αφηγηματική γραμμή. Πολύ πριν το ύφος του περάσει στην σκοτεινή φάση του ΑLost HighwayΑ και τα παράλληλα σύμπαντα του ΑMullholand Drive', το 1986 ταρακουνά τον κομφορμισμό των θεατών, κρατώντας μυστικό το σημείο κλειδί του μύθου: ποια είναι η Dorothy; Ποια είναι τα κίνητρά της και γιατί ο Frank προσπαθεί με τη βία να της δώσει ένα λόγο να παραμείνει στη ζωή; Είναι αυτό άλλο ένα μυστικό σαδιστικά κρυμμένο από τον Lynch ή μήπως πρόκειται για ένα σκόπιμο κενό, μία μαύρη τρύπα, που χάσκει στη μέση του σελουλόιντ, μονάχα για να αφυπνίσει τον θεατή και να του υπενθυμίσει πως η αλήθεια του κινηματογράφου δεν συνάδει επΑουδενί με την κατανόησή του;

ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ:

Το Πρόγραμμα των Προβολών

Αναζήτηση με τον Πρωτότυπο Τίτλο

Αναζήτηση με τον Ελληνικό Τίτλο

Αναζήτηση με την Περιοχή

Αναζήτηση με τον Κινηματογράφο


© 2000-2024 | Θανάσης Γεντίμης

Το σύνολο του περιεχομένου και των υπηρεσιών του CinemaNews.gr διατίθεται στους επισκέπτες αυστηρά για προσωπική χρήση.

Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναπαραγωγή ή αποθήκευση με κάθε τρόπο και μέσον των περιεχομένων του CinemaNews.gr χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του δημιουργού του.