Έχει πάνω από 25 ταινίες στο ενεργητικό του και άλλα τόσα βραβεία ενώ είναι ο πρώτος Ισπανός ηθοποιός που προτάθηκε ποτέ για βραβείο Oscar Ανδρικής ερμηνείας. Ο Javier Angel Encinas Bardem γεννήθηκε στις 1 Μαρτίου 1969 στα Κανάρια Νησιά της Ισπανίας. Οι γονείς του Carlos Encinas και Pilar Baeden χώρισαν, όταν ο Javier ήταν μόλις τριών χρόνων. Οι Bardem είναι μια οικογένεια με μακροχρόνια παράδοση στον κινηματογράφο, κάτι που επηρέασε βαθύτατα τον μικρό Javier. Ο παππούς του, Rafael Bardem εμφανιζόταν σε ταινίες ήδη από την δεκαετία του '40, με ρόλους ακόμα και δίπλα στον θρυλικό Antonio de Curtis, ο θείος του, Juan Antonio, ήταν σκηνοθέτης («Calle Mayor» - 1956), ενώ η μητέρα του, Pilar, είναι διάσημη τηλεοπτική ηθοποιός.

Όπως ήταν απόλυτα φυσικό από τα έξι του, ο Javier καταλήγει μπροστά από την κάμερα με ένα μικρό ρόλο στο 'El Picaro'. Παρότι η τηλεοπτική του παρουσία συνεχίστηκε με το 'El Dia Por Delante' (1980) ο Bardem δεν έχει ακόμα αποφασίσει σε ποιο χώρο θα αφιέρωνε το ταλέντο του. Έχοντας όνειρο να γίνει σκηνογράφος και ξεκινάει με πάθος τις σπουδές στην Escuela De Artes Y Officios της Μαδρίτης. Γρήγορα όμως παραδέχεται μέσα του πως δεν πρόκειται ποτέ να γίνει σπουδαίος σκηνογράφος ή ζωγράφος.

Όντας ντροπαλός σαν χαρακτήρας, αποφάσισε πως η υποκριτική ήταν η τέχνη που του ταίριαζε περισσότερο γιατί του έδινε τη δυνατότητα να αλλάζει προσωπικότητα. Αντιμετώπιζε κάθε ρόλο σαν μια πρόκληση και έτσι βρέθηκε να ταξιδεύει με μια ανεξάρτητη θεατρική εταιρία, σφραγίζοντας την απόφασή του πως η υποκριτική ήταν το μέλλον του.

Με την είσοδο στη δεκαετία του '90 ο Javier Bardem συνεργάστηκε με τους Pedro Almodovar και τον Bigas Luna. Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο έγινε το 1990 στο «The Ages of Lulu» του Bigas Luna ενώ ένα χρόνο αργότερα, συμπρωταγωνίστησε στο «High Hells» του Pedro Almodovar. Στη συνέχεια βρέθηκε ξανά υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Luna στο επιτυχημένο «Jamon Jamon» (1992) και το «Golben Balls» (1993). Το 1994 ακολούθησαν οι παραγωγές «The Detective and Death» και «Numbered Days» ενώ τον ξεχωρίσαμε την επόμενη χρονιά στη ταινία «Boca A Boca».

Ο Javier αλλάζει συνεχώς και με επιτυχία, πρωταγωνιστώντας σε κωμωδίες, δραματικές ταινίες, μέχρι και σε φιλμ μικρού μήκους σαν το «La Madre» (1995) όπου εμφανίστηκε δίπλα στην μητέρα του! Το 1997 έκανε την πρώτη του εμφάνιση σε παραγωγή σε ταινία του Hollywood, το «Perdita Durango». Την ίδια χρονιά συνεργάστηκε με τον Almodovar στη ταινία «Live Flesh» και κάπως έτσι η καριέρα του δέχεται την ώθηση που χρειαζόταν.

Όταν το 2000 πρωταγωνίστησε στο «Before Night Falls», ο Bardem άλλαξε την προφορά του και έχασε δεκαπέντε κιλά ώστε να μοιάσει περισσότερο στην τραγική φιγούρα του Reynaldo Arenas. Η εξαιρετική ερμηνεία του δεν περνάει απαρατήρητη, φέρνοντάς του μια υποψηφιότητα για Oscar, έχοντας κερδίσει προηγουμένως Βραβείο Goya και Χρυσή Σφαίρα.

Ο Javier Bardem είχε πλέον καθιερωθεί. Οι επιλογές του προσπάθησαν να συνδυάσουν Ισπανικές παραγωγές και Χολυγουντιανές δημιουργίες. Έτσι το 2002 πήρε ένα μικρό ρόλο στη ταινία του John Malkovich «The Dancer Upstairs» ενώ ακολούθησε η μοναδική του ερμηνεία στο «Mar Adentro» (2004) για την οποία έλαβε μια ακόμη πρόταση για Χρυσή Σφαίρα. Είχε πρώτα βραβευτεί με το Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας, για δεύτερη φορά μέσα σε τέσσερα χρόνια (μετά το «Before Night Falls»). Την ίδια χρονιά κράτησε ένα μικρό αλλά χαρακτηριστικό ρόλο στο «Collateral» (2004) του Michael Mann.

O Andy Garcia τον επέλεξε για το cast του «The Lost City» ενώ είχε τον κεντρικό ρόλο στο βιογραφικό «Goya`s Ghosts», όπου υποδύθηκε τον φανατισμένο μοναχό Lorenzo. Το 2007 αποδείχθηκε μια ιδιαίτερα παραγωγική χρονιά με παρουσία σε δύο σημαντικές παραγωγές: το Οσκαρικό «No Country For Old Men» των αδερφών Cohen και το «Love In The Time Of Cholera» του Mike Newell.

Σε ότι αφορά τα μελλοντικά του σχέδια, ο Javier Bardem είναι η πρώτη επιλογή του Woody Allen για τον ανδρικό ρόλο στο φιλμ που γυρίζει επί Ισπανικού εδάφους με τίτλο «Vicky Cristina Barcelona».To 2009 τον περιμένουμε με ενδιαφέρον να υποδυθεί τον έμπορο ναρκωτικών Pablo Escobar, στο «Killing Pablo» σε σκηνοθεσία Joe Carnahan. Για τη συνέχεια οι φήμες τον θέλουν να συζητά με τον Rob Marshall για το «Nine» και με τον Francis Ford Coppola για το «Tetro». Και οι ερμηνευτικές προκλήσεις έχουν μόλις αρχίσει.